391 TBB Dergisi 2023 (168) M. Eymen KURT - Barış Can TUNA - Mert ÇUKADAR etmektedir. Bu da sözleşmesel ilişkilerin işlem maliyeti fazla olmadan kurulması, bu hukuki ilişkiyi sıkıntıya düşürebilecek durumların önlenmesi ve böylece ekonomik hayatın akışını sağlamaktır. Bu amaçlardan özellikle fırsatçılığın önlenmesi, bize dürüstlük kuralı ile aşırı yararlanmanın bağlantısını göstermektedir. Fırsatçılık, kişinin sözleşmedeki açıklar yahut taraflar arasındaki bilgi asimetrisinden yararlanarak sözleşmenin ortak getirilerininin dağılımını kendi lehine değiştirmesi olarak anlaşılabilir. Fırsatçılık, zarar görenin sözleşmeden beklediği verimi alamamasına yol açar.106 Örneğin, Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararına konu olmuş bir olayda kat karşılığı inşaat sözleşmelerinde yükleniciler, projeyi finanse etmek için kendilerine devredilecek bağımsız bölümleri üçüncü kişilere şekil şartını sağlamayan geçersiz sözleşmelerle satmaktaydı. Bu durumda üçüncü kişi tüm edimlerini yerine getirse ve bağımsız bölüm teslim edilse bile yüklenici, sözleşmenin geçersizliğine dayanarak mülkiyetin devrinden kaçınmaktaydı. Yüklenicin bu davranışı, bağımsız bölümlerin tapuda devredileceği sırada değerlerinin genellikle artmış bulunmasındandır.107 Bu durumda, taraflar arasında sözleşmenin şekli bakımından bir bilgi asimetrisi mevcuttur. Üçüncü kişi, sözleşmenin geçersiz olduğunu bilmemekte ve sadece bağımsız bölümün teslimi ile karşı tarafın edimini yerine getirdiğini sanmaktadır. İşte yüklenici, bu bilgi asimetrisinden yararlanarak sözleşmenin getirilerinin dağılımını kendi lehine olacak şekilde değiştirmiş, fırsatçı bir davranışta bulunmuştur. Fırsatçı davranışla beraber, üçüncü kişi bağımsız bölümün değerinin artışından, bir diğer deyişle sözleşmeden beklediği verimi elde edemeyecektir. Yargıtay, bu olayda TBK m. 2’de düzenlenen hakkın kötüye kullanılması yasağı108 uyarınca mülkiyetin üçüncü kişiye devredilmesi gerektiğini hükmetmiştir. Bu karar, fırsatçılığın önlenmesi amacına uygun bir sonuçtur.109 zinci Baskı, 2011, s. 124; Robert Cooter/Thomas Ulen, Law and Economics, Boston, Prentice Hall, Altıncı Baskı, 2014, s. 167-202. 106 Mackaay, s. 430. 107 YİBBGK., E. 1987/2 K. 1988/2 T. 30.9.1988. 108 Hakkın kötüye kullanılması yasağının dürüstlük kuralının bir yansıması olduğu hakkında bkz. Hans-Bernd Schäfer ve Hüseyin Can Aksoy, “Alive and Well: the Good Faith Principle in Turkish Contract Law” European Journal of Law and Economics, Cilt 42, 2016, Sayı 1, s. 73-101. 109 Schäfer/Aksoy, s. 96-97.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1