393 TBB Dergisi 2023 (168) M. Eymen KURT - Barış Can TUNA - Mert ÇUKADAR görülmektedir112 ve bu durumda hukuk sistemleri zarar gören tarafı fırsatçılığın kötü etkilerinden koruyabilecek imkanlar sağlamaktadır. Türk Yargıtay’ının yukarıda anlattığımız saiklerle verdiği kararlarıyla paralel şekilde Angloamerikan hukukunda benzer örnekler bulmak mümkündür. Örneğin; mahkemeler sözleşme görüşmeleri sırasında karşı taraftan bilgi gizleyen ya da yanlış izlenimler bırakan kişilerin, bu yolla yarattıkları avantajlı durumdan doğan taleplerini, tüm şekli geçerlilik şartları sağlanmış olmasına rağmen haklı görmeyerek, zarar gören tarafın ifadan kaçınmak veya karşı tarafı ifaya zorlamak için “equitable estoppel” iddiasını kullanmasını haklı görmüşlerdir.113 Örneğin; Canfield v. Prod ve Long Beach v. Mansell davalarında Amerikan Yüksek Mahkemesi equitable estoppel’e dayanacak tarafın, equitable estoppel konusu yaptığı ve ileride kendisine zarar verecek sözleşme hükümlerine dayanarak hareket etmesi ve karşı tarafın gerçek niyetini bilmemesi gerektiğini belirtmiştir.114 Equitable estoppel’e göre taraflar sözleşme görüşmeleri sırasında karşı tarafta bıraktıkları izlenimle paralel hareket etmelidir ve daha sonra çelişkili davranmaktan kaçınmalıdır. Doktrindeki görüşlere göre de yukarıdaki açıklamalarımızla paralellik gösteren “equitable estoppel” uygulaması sözleşme öncesi dürüstlük kuralının bir sonucudur ve taraflar arasındaki bilgi asimetrisinden doğan fırsatçılığı gidermeyi amaçlar.115 Görüldüğü üzere, dürüstlük kuralı bilgi asimetrisinden doğan ve bir tarafa normalden fazla dezavantaj yükleyen durumlara karşı kullanılmaktadır. Dürüstlük kuralına aykırılık sözleşme öncesinde olabileceği gibi sözleşmenin yorumlanmasında, edimlerin ifa edilmesinde ve sözleşmesel ilişkinin her safhasında meydana gelebilir. Aşırı yararlanma-unconscionability durumundaysa fırsatçılık, sözleşme kurulurken ortaya çıkmaktadır. Aşırı yararlanma durumun112 Mackaay, s. 439; Kocayusufpaşaoğlu, s. 459-460. 113 Montrfiori v Montefiori, (1762) I Black. W. 363.8; Pickard v. Sears, (1837) 112 E.R. 179; Pickard v. Sears, (1837) 112 E.R. 179. 114 Canfield v. Prod (1977) 67 Cal. App. 3d 722, Long Beach v. Mansell [(1970) 3 Cal. 3d 462] 115 Talya Şans Uçaryılmaz, “Equitable Estoppel and CISG”, Hacettepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Ankara 2018, C. 3, S. 2, s. 161-178
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1