403 TBB Dergisi 2023 (168) Kâmil ÖZBASAN I. ZDS SÖZLEŞMESİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ Sigorta sozlesmesi TTK’nın 1401. maddesinde; “Sigorta sozlesmesi, sigortacının bir prim karsılıgında, kisinin para ile olç lebilir bir menfaatini zarara ugratan tehlikenin, rizikonun, meydana gelmesi halinde bunu tazmin etmeyi ya da bir veya birkac kisinin hayat sureleri sebebiyle ya da hayatlarında gerceklesen bazı olaylar dolayısıyla bir para odemeyi veya diger edimlerde bulunmayı yukumlendigi sozlesmedir” şeklinde tanımlanmıştır. 2 Deprem rizikosunun kişiyi uğratacağı zararın ve mal üzerindeki menfaatin, belirlenen bir prim karşılığında teminat altına alınması olgusunu barındıran ve bu haliyle TTK’nın sigorta sözleşmesi tanımına uyan ZDS, Sigorta Hukuku bakımından tam bir sigorta sözleşmesi olup, verdiği teminatın ve karşıladığı zararın niteliği gereği zarar sigortaları kategorisi altında yer alan mal sigortası niteliğindedir.3 Diğer bir deyişle aktif sigortası kategorisindedir.4 Türk Ticaret Kanunu’nun Sigorta Kitabında gerek mal sigortaları ve gerekse zorunlu sigortalara özel olarak yer verilmiş olmasına rağmen, zorunlu mal sigortaları için özel bir düzenleme yapılmış değildir. TTK’da zorunlu sigortalara ilişkin yapılan özel düzenlemeler sadece zorunlu sorumluluk sigortalarına ilişkin olup, anılan hükümler mal sigortası niteliğindeki ZDS bakımından uygulanabilir nitelikte değildir. Ancak TTK’da zorunlu mal sigortasına ilişkin özel bir kategoriye yer verilmemiş olması, zorunlu mal sigorta sözleşmesinin yapıldığı durumlarda anılan sözleşmelerin sigorta hukukuna ilişkin temel ilkelere ve özellikle de TTK’nın koruyucu hükümlerine tabi olmayacağı anlamına gelmeyecektir. Sonuç olarak Türk Hukuku’nda ilk kez 587 sayılı KHK ile yürürlüğe giren ve teknik anlamda mal sigortası olan bu sigorta, hukuki niteliği itibariyle “zorunlu mal sigortası” dır.5 2 Rayegan Kender- “Sigortanın mahiyetine göre sigorta mukavelesinin tarifi şöyle olabilir. “Sigorta mukavelesi, sigortacının sigorta himayesini e sigorta ettirenin bir prim ödeme borcunu üzerine aldığı (tam iki taraflı) karşılıklı taahhütleri hai, borç doğuran (iltizami9 bir akittir.” Türkiye’de Hususi Sigorta Hukuku I 6. Bası s.115 3 Mehmet Somer– “Zorunlu Deprem Sigortasının Özel Sigorta Hukukuna İlişkin Bazı Yönlerden Değerlendirilmesi” Sigorta Hukuku Dergisi 2001/1 s.119 4 Samim Ünan- “Zorunlu Deprem Sigortası” Sigorta Hukuku Dergisi 2001-1 s.87 Nuray Barlas “Afet Sigortaları Kanunu’na göre zorunlu Deprem Sigortası Sözleşmesinin tarafları” EÜHFD, C. XV, S. 3–4 sayfa 122 (2011) https://dergipark.org. tr/tr/pub/ebyuhfd/issue/63083/957173 5 Mehmet Somer, Adı geçen eser (Age) s.130
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1