414 Rusya’nın Olası Kastından Sorumluluğu Üzerine Bir İnceleme: Ukraynalı Yerinden Edilmiş Kişiler ilkelerinden,11 jus cogens normdan ya da devletin tek taraflı işlemleri12 gibi uluslararası hukukun diğer kaynaklarından doğabilir. Mevcut durumda, Rusya’nın saldırı fiili, BM Andlaşması’nın 2/4. maddesinde düzenlenen, jus cogens norm olarak da adlandırılan uluslararası hukukun emredici normlarından kuvvet kullanma yasağını ihlal etmektedir. Bir bütün olarak uluslararası toplumun menfaatini koruyan kurallar olarak tanımlanan uluslararası hukukun emredici normları, Devletin Sorumluluğu Taslak Maddeleri’nin tarihinde, devletin cezai sorumluluğunu gerektiren ‘‘uluslararası suç’’lar ile büyük oranda örtüşür. Bu nedenle, suçun manevi unsurunu oluşturan kast ya da olası kast gibi kavramlar, esasen uluslararası hukukun emredici normları için de geçerlidir. Ancak, yürürlükteki, Devletin Sorumluluğu Taslak Maddeleri, devletlerin uluslararası haksız fiilleri için cezai ya da hukuki sorumluluk ayrımı yapmaksızın, sui generis bir sorumluluk anlayışı getirir. Dolayısıyla, cezai sorumluluk için önemli olan ‘kast’ ya da suçun doğuracağı sonuçların öngörülmesi olarak kısaca tanımlanabilecek ve Latince dolus eventualis olarak ifade edilen ‘olası kast’ gibi ceza hukukunun yerleşik kavramları devletin sorumluluğunda çok tartışılmaz. Bu çalışma, Rusya’nın saldırı fiilini işlemesinden doğan sorumluluğuna ve Ukraynalı yerinden edilmişler dolayısıyla da olası kastını incelemeye odaklanır. Rusya’nın saldırı fiili yanında, olası kastının olduğu Ukraynalı yerinden edilmiş kişiler dolayısıyla sorumluluğunu da ileri sürer. Devletin sorumluluğunda, olası kastının da göz önünde bulundurulmasını önerir. Çalışma, hem devlet ve bireylerin hak kullanıp, borç altına girebilen varlıklar olarak yani ‘kişi’ olmaları hem de saldırı suçunun aynı şekilde tarif edilmesi nedeniyle bireylerin cezai sorumluluğunun düzenlendiği Uluslararası Ceza Mahkemesi Statüsü’nden yararlanır ve bireylerin suçluluğu ile devletlerin uluslararası hukukun emredici norm ihlalleri arasında bir bağlantı kurar. Ancak, Rusya’nın savaş sebebinin haklılığını -jus ad bellum-, tartışmadığı gibi savaş sırasında uyulması gereken kuralları- jus in bello- da göz ardı eder. Bu nedenle 1899 ve 1907 La Haye Sözleşmeleri ve 12 Ağustos 1949 tarihli Ce11 Mehmet Emin Büyük, Uluslararası Hukukta Hukukun Genel İlkeleri, On İki Levha Yayıncılık A.Ş., İstanbul, 2018. 12 Mehmet Emin Çağıran, Uluslararası Hukukta Devletin Tek Taraflı İşlemleri, Barış Platin Yayınları, Ankara, 2005
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1