421 TBB Dergisi 2023 (168) Ümmühan Elçin ERTUĞRUL Devletin özellikle jus cogens norm ihlallerinden sorumluluğu ile bireylerin UCM’de yargılanması arasında bir ilişki vardır. Şöyle ki, bireylerin UCM’de, Mahkeme’nin yargı yetkisi çerçevesinde soykırım, savaş suçu, insanlığa karşı suç ve saldırı suçundan yargılanabilmesi için devletin bu suçlarla ilgili yükümlülüğünü ihlal etmesi gerekir. Saldırı suçuyla ilgili mükerrer 8. madde metninde, BM Andlaşması 2/4. maddesi ve BM Genel Kurulu’nun 1974 tarihli 3314 sayılı saldırının tanımına ilişkin kararında belirtilen fiilleri işleyen, planlayan, hazırlayan bir devletin siyasi veya askeri eylemini etkili şekilde kontrol edebilecek veya yönlendirebilecek konumda olan kişiler için cezai sorumluluk öngörülmüştür.29 UCM Statüsü’nün mükerrer 8. maddesi, saldırı fiilinin karakteri, ağırlığı ve şiddeti itibarıyla BM Andlaşması’nın açık ihlalini şart koşmaktadır. Bu uluslararası hukukun emredici normlarının ciddi ihlallerine ilişkin Devletin Sorumluluğu Taslak Maddeleri’nde kullanılan terminolojiye de uygundur. Mükerrer 8. madde metninden de görüldüğü üzere, bireyler için saldırı suçu, BM Andlaşması 2/4. maddesi ve 3314 sayılı BM Genel Kurul Kararı’ndaki saldırı tanımına uygun ifade edilmiştir. Bu bireylerin saldırı suçunu işlemekten dolayı cezai sorumluluğu ile devletin sorumluluğu arasında kavramsal bağlantıya işaret eder. Her ne kadar bireyleri cezai olarak yargılayan UCM ile devletin sorumluluğu kavramsal ve teknik olarak farklı rejimler olsa da bir devletin siyasi ya da askeri eylemini etkili şekilde kontrol edebilen ya da yönlendirebilen kişinin UCM’de yargılanabilmesi için devletin saldırı fiilini işlemesi gerekir.30 Aynı durum, daha önce de bahsedildiği gibi, soykırım, savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar için de geçerlidir. 17 Mart 2023 tarihinde UCM’de, Putin ve Rusya Cumhurbaşkanlığı Çocuk Haklarından Sorumlu Komiseri Maria Alekseyevna Lvova- Belova hakkında, UCM Statüsü’nün 8(2)(a)(vii) maddesi; ‘hukuka aykırı sürgün, nakletme ya da hapsetme’ ve 8(2)(b) (viii); ‘işgalci devletin kendi sivil nüfusunun bir bölümünü işgal ettiği topraklara doğrudan veya dolaylı olarak nakletmesi veya işgal edilen topraklardaki nüfusun tamamının veya bir kısmının devlet sınırları içinde veya dışında sürülmesi veya nakli’ maddeleri uyarınca, çocuk29 https://www.icc-cpi.int/sites/default/files/RS-Eng.pdf, (Erişim Tarihi: 19.05.2023) 30 Meagan S. Wong, “Aggression and State Responsibility at the International Criminal Court”, International Law and Comperative Law Quarterly, Vol. 70, October 2021, s. 962, 965, 966
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1