426 Rusya’nın Olası Kastından Sorumluluğu Üzerine Bir İnceleme: Ukraynalı Yerinden Edilmiş Kişiler bahsedildiği gibi hem ülke içinde yerinden edilmeyi yani ÜİYEK hem de sınır ötesine yerinden edilmeyi yani mültecileri kapsamaktadır.43 1951 tarihli Mültecilerin Hukuki Statüsüne İlişkin Sözleşme’de (Mülteci Sözleşmesi) mülteci; ırkı, dini, tabiiyeti, belli bir toplumsal gruba mensubiyeti veya siyasi düşünceleri yüzünden, zulme uğrayacağından haklı sebeplerle korktuğu için vatandaşı olduğu ülkenin dışında bulunan ve bu ülkenin korumasından yararlanamayan, ya da söz konusu korku nedeniyle yararlanmak istemeyen; yahut tabiiyeti yoksa ve bu tür olaylar sonucu önceden yaşadığı ikamet ülkesinin dışında bulunan, oraya dönemeyen veya söz konusu korku nedeniyle dönmek istemeyen kişiler olarak tanımlanmıştır. Mülteci Sözleşmesi’ne göre, mültecilik bireysel bir statüdür. Silahlı çatışma durumlarında görülen kitlesel akınlarla gelenler, kural olarak mülteci olarak kabul edilmezler. Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği Mülteci Statüsüne Karar Verme Kriterleri ve Usulleri ve Uluslararası Koruma Talimatları El Kitabı’nda, uluslararası ya da ulusal silahlı çatışmalar sonucunda ülkelerini terk etmek zorunda olan kişilerin, normalde Mülteci Sözleşmesi’ne göre mülteci sayılmadıklarından; ancak, ülkenin bütünü ya da bir bölümü yabancı istilasına ya da işgaline uğramışsa, Mülteci Sözleşmesinde sözü edilen zulümle sonuçlanabileceğini -ve bir çok defa sonuçlandığını- bu durumda mültecilik için başvuru sahibinin “haklı nedenlere dayanan zulüm korkusu” nu kanıtladığı durumlarda mülteci olunabileceğine de işaret edilmiştir.44 Her ne kadar İHEB’in 14. maddesinde,45 sığınma, bir insan hakkı olarak düzenlenmiş olsa da Uluslararası Hukuk, devletleri 43 https://www.unesco.org/en/articles/migrants-refugees-or-displaced-persons, (Erişim Tarihi 26.08.2023) 44 HCR/1P/4/ENG/REV. 4, Handbook on Procedures Criteria for Determining Refugee Status under the 1951 Convention and the 1967 Protocol relating to the Status of Refugees, Reissued, Geneva, 2019, para. 164-166, https://www.refworld. org/docid/5cb474b27.html, (Erişim Tarihi: 19.05.2023) 45 İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi madde 14: 1. Herkesin, sürekli baskı altında tutulduğunda, başka ülkelere sığınma ve kabul edilme hakkı vardır. 2. Gerçekten siyasal nitelik taşımayan suçlardan kaynaklanan ya da Birleşmiş Milletlerin amaç ve ilkelerine aykırı fiillerden kaynaklanan kovuşturma durumunda, bu hak ileri sürülemez. https://www.ihd.org.tr/insan-haklari-evrensel-beyannames/, (Erişim Tarihi: 30.08.2023)
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1