427 TBB Dergisi 2023 (168) Ümmühan Elçin ERTUĞRUL ülkelerine mülteci alma konusunda zorlamaz. Avrupa uygulaması, silahlı çatışmalardan kitlesel akınlarla kaçanlara geçici koruma sağlanması yönündedir. AB, AB Konseyi’nin Geçici Koruma Yönergesi’nin (GKY)’nin uygulanmasına ilişkin aldığı karar uyarınca, Ukraynalılara geçici koruma sağlamıştır. Geçici Koruma, AB’nin 2001 tarihli Geçici Koruma Yönergesi’nin (GKY) 2/a maddesine göre, üçüncü ülkelerden gelen yerinden edilmiş kişilerin kitle akınları ya da acil kitlesel akın durumlarında, özellikle sığınma sisteminin bu akınla, etkili işleyişi olumsuz şekilde etkilenmeksizin başa çıkamayacağına dair bir riskin bulunması halinde, ilgili kişilerin ve koruma talep eden diğer kimselerin menfaatleri doğrultusunda bu tür kişilere acil ve geçici koruma sağlanması olarak tanımlanmıştır.46 Yerinden edilen kişi ise GKY’nin 2/c maddesinde; menşe ülkelerini ya da bölgelerini terk etmek zorunda kalan veya özellikle uluslararası kuruluşlar tarafından yapılan bir başvuruya yanıt olarak tahliye edilen ve o ülkede hüküm süren durum nedeniyle güvenli ve kalıcı koşullarda geri dönemeyecek olan üçüncü ülke vatandaşları veya vatansız kişiler, Cenevre Sözleşmesi’nin 1A sayılı maddesinin ya da uluslararası koruma sağlayan diğer uluslararası ya da ulusal nitelikte araçlar kapsamına girebilen özellikle; silahlı çatışma ya da endemik şiddet alanlarından kaçan kişiler, sistematik ya da genelleştirilmiş insan hakları ihlalinin kurbanı olan ya da ciddi risk altındaki kişiler olarak tanımlanmıştır.47 1998 yılında İnsan Hakları Komisyonuna sunulan Ülke İçinde Yerinden Edilmeye İlişkin Yol Gösterici İlkeler ve Kampala Sözleşmesinde ÜİYEK; 46 AB coğrafyasına kitleler halinde akın eden Ukraynalılara geçici koruma sağlanması, AB tarafından 2001 yılında kabul edilen GKY etkinleştirilmesinin sonucudur. 2 Mart 2022 tarihinde AB Komisyonu’nun önerisi ve 4 Mart 2022 tarihinde AB Konseyi’nin oybirliği ile GKY’nin 5. maddesindeki aranan şartlar gerçekleşmiş ve Avrupa’ya akın eden Ukraynalılara geçici koruma sağlanması uygulaması başlatılmıştır. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/ PDF/?uri=CELEX:32001L0055, https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/ip_22_1469, (Erişim Tarihi: 30.08.2023); https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/ PDF/?uri=CELEX:32022D0382; Esra Yılmaz Eren, Mülteci Hukukunda Geçici Koruma, Seçkin Yayıncılık San. ve Tic. A.Ş., Ankara, 2018, s. 119 47 https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/ PDF/?uri=CELEX:32001L0055 ; Eren, s. 114
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1