435 TBB Dergisi 2023 (168) Ümmühan Elçin ERTUĞRUL Mevcut durumda Rusya, saldırı fiilini işlerken, Ukraynalıların mülteci ya da ÜİYEK konumuna düşebileceklerini öngörmüş ise sonuç açısından Rusya’nın olası kastından bahsedilir. Rusya’nın, Ukrayna’ya karşı saldırısında doğrudan kastla hareket ettiği ve bundan sorumlu olduğu konusunda şüphe yoktur. Rusya’nın olası kastı ise saldırı fiilini işlerken, Ukraynalılar’ın yerinden edilme ihtimalini öngörmesi ve bu ihtimalin gerçekleşip gerçekleşmemesine önem vermemiş olmasındadır. Eylül 2023 tarihi itibariyle, 11 milyondan fazla Ukraynalı mülteci konumuna düşmüş ya da Ukrayna içinde yer değiştirmek zorunda kalmışsa, Rusya’nın olası kastıyla ilgili sonuç doğmuştur. Sonuç gerçekleştikten sonra doğrudan kast ile olası kast açısından fark yoktur.69 Dolayısıyla Rusya hem saldırı fiilinden hem de saldırı fiilini işlediği sırada Ukraynalıların yerinden edilmesi konusundaki olası kastından sorumludur. Ukraynalı yerinden edilmiş kişilerden Rusya’nın sorumluluğu, insan haklarının korunmasını düzenleyen BM Andlaması’nın 1/3. maddesinin, silahlı çatışma zamanlarında sivillerin korunmasını düzenleyen 4 No’lu Cenevre Sözleşmesi’nin ya da uluslararası nitelikteki silahlı çatışmalarda uygulanacak hükümler içeren Ek 1 No’lu Protokol’ün ihlalini gerektirmeksizin, yalnızca BM Andlaşması’nın 2/4. maddesinin ihlaline bağlıdır. Devletin sorumluluğunda olası kastın dikkate alınması, uluslararası kamu düzenine ve bir bütün olarak uluslararası toplumun menfaatine hizmet edecektir. Kaynakça Kitaplar 12 Ağustos 1949 Tarihli Cenevre Sözleşmeleri ve Ek Protokolleri, Yayına Haz. Melike Batur Yamaner, A.Emre Öktem, Bleda Kurtdarcan, Mehmet C.Uzun, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları: 42 Büyük Mehmet Emin, Uluslararası Hukukta Hukukun Genel İlkeleri, On İki Levha Yayıncılık A.Ş., İstanbul, 2018. Çağıran Mehmet Emin, Uluslararası Hukukta Devletin Tek Taraflı İşlemleri, Barış Platin Yayınları, Ankara, 2005 Dülger Kenan, Devletin Uluslararası İnsancıl Hukukun İhlalinden Sorumluluğu, Beta Basım A.Ş., İstanbul, 2015. Eren Esra Yılmaz, Mülteci Hukukunda Geçici Koruma, Seçkin Yayıncılık San. ve Tic. A.Ş., Ankara, 2018. Erkiner Hakkı Hakan, Devletin Haksız Fiilinden Kaynaklanan Uluslararası Sorumluluğu, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2010. 69 Özgenç, s. 309, 310
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1