441 TBB Dergisi 2023 (168) A. Füsun ARSAVA tılımı bakımından yeni engeller getirdiği şeklinde ortaya çıkmıştır7. Aynı paralelde yine kimi görüşler CETA ile ilgili Divan görüşünde şimdiye dek mevcut olan Divan içtihadının sadece açıklığa kavuşturulduğunu ileri sürerken, diğer görüşler ABAD’ın bu görüşü ile şimdiye dek mevcut görüşünden saptığını, yeni bir yaklaşım oluşturduğunu ileri sürmektedir.8 Bu bağlamda kimi hukukçular Divanın CETA görüşünü mutlak olarak sınırsız şekilde desteklerken, sonuçlarını en azından hukuk politikası muvacehesinde rasyonel bulurken9 ve bu görüş ışığında AB’nin AB kurumsal yapısı dışında bulunan uluslararası bir mahkemenin yargısına tâbi olmasını Birlik hukuk düzeninin muhtariyeti bakımından bir sorun olarak görmezken, karşı görüş temsilcileri bu konuda mesafeli bir tutum sergileyerek AB’nin AİHK’ya CETA’ya ilişkin görüş esas alınarak katılımı halinde AB’nin dış politikada tasarruf alanının büyük ölçüde daralacağını, hatta ortadan kalkacağını, bu sonuçlar muvacehesinde Divanın CETA görüşünün AB’nin AİHK’ya katılımını pratikte imkânsız kıldığını ileri sürmektedir.10 I. 1/17 SAYILI DIVAN GÖRÜŞÜ Bu çerçevede CETA’da uyuşmazlıkların çözümü için öngörülen prosedürün AB primer hukukuyla ne ölçüde bağdaştığının açıklığa kavuşturulması gerekmektedir. Divan 1/17 sayılı görüşünde Birlik Hukukunun muhtariyetini,11 AB Rekabet Hukukunun ve Temel Haklar Şartı’nın etkinliğini denetim ölçütü olarak esas almıştır. Birlik 7 Julia Lübke, “Investitionsabkommen in der Kompetenzordnung der Europäischen Union-zugleich zu EuGH Gutachten 1/17 (CETA)”, GPR, 2020, Vol:17, Issue 1, s.21,29; Daniel Engel, “Europäischer Gerichtshof, 30.4.2019 – Gutachten 1/17: Wirtschafts- und Handelsabkommen der EU mit Kanada (CETA) mit Unionsrecht vereinbar”, SchiedsVZ, Cilt 17 ve 18, 2019 C. H. Beck Verlag, München 8 Patricia Sarah Stöbener de Mora/Stephan Wernicke, “Riskante Vorgaben für Investitionsschutz und Freihandel – Das CETA Gutachten des EuGH”, EuZW 2019, Heft 23, s.970,971; Jörg Gundel, “Das CETA-Gutachten des EuGH: Neuer Grenzen des Unionsrechts für die Unterwerfung unter “frende Richter”, EWS, 2019, Heft 4, s.181,185; Wolfgang Weiss, “Die externe Autonomie des Unionsrechts als Schranke für den Investitionsschutz und weit darüber hinaus? –zum CETA Gutachten des EuGH als Ursprung einer überschießenden Verfassungsrechtlichen Anforderung“, EuR 2020, s.621,624 vd. 9 Julia Lübke, s.28 10 Heiko Sauer, “Europarechtliche Schranken internationaler Gerichte, Eine Rekonstruktion der Autonomie der Unionsrechts anlässlich des CETA-Gutachtens des EuGH”, JZ, Jahrgang 74 (2019), Heft 19, s.925-931 11 EuGH, Gutachten 1/17 (CETA, ECLI:EU:C:2019-341, Rn.107 vd.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1