42 Evlendikten Sonra Kadınların Münhasıran Kendi Soyadlarını Kullanması ğının bir unsuru olarak devredilemez, vazgeçilemez ve kişiye sıkı sıkıya bağlı mutlak bir hak olarak kabul edilmiştir.121 Türkiye’nin de taraf olduğu Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Sözleşme’ye Ek Protokol No.7, Uluslararası Medeni ve Siyasi Haklar Sözleşmesi, Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi ile Avrupa Birliği Bakanlar Komitesi’nin konuyla ilgili tavsiye kararlarında bu hakkın cinsiyet ayrımı gözetmeksizin herkese eşit olarak sağlanması gerektiği vurgulanmaktadır. “Ataerkil anlayıştan eşitlikçi anlayışa doğru yaşanan süreçte”122 birçok ülke evlendikten sonra eşlerin kullanacakları soyadı konusundaki yasal düzenlemelerini eşitlik ilkesi doğrultusunda değiştirmiş123 ise de ataerkil bir toplum anlayışına sahip olan ve aile birliğinin sağlanması ve devamı için erkeğin soyadını aile soyadı olarak kabul eden anlayışı terk edemeyen ülkeler yasal mevzuatlarında değişiklik yapmaktan kaçınmaktadırlar. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Ünal Tekeli/Türkiye kararında da belirttiği üzere, Avrupa Konseyi’nin üye ülkeleri arasında sadece Türkiye’de kocanın soyadı aile soyadı olarak kabul edilmekte ve kadının evlendikten sonra kendi soyadını kaybetmesi söz konusu olmaktadır. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, evlendikten sonra kadının münhasıran önceki soyadını kullanabilmesi talebine ilişkin Ünal Tekeli davasında ihlal kararı vermiştir. Bu karar sonrasında Anayasa Mahkemesi’ne evlendikten sonra kadının münhasıran önceki soyadını kullanabilmesi talebiyle yapılan bireysel başvurularda da ihlal kararları verilmiştir. Anayasa Mahkemesi’nin bu kararları herkes için bağlayıcıdır. Türk Medeni Kanunu’nun 187. madde hükmünün, Türkiye’nin taraf olduğu ve usulüne uygun olarak yürürlüğe konulmuş uluslararası sözleşme hükümleriyle çatıştığı ve Anayasa’nın 90. maddesinin 5. fıkrası uyarınca uluslararası sözleşme hükümlerinin esas alınması gerektiği Anayasa Mahkemesi kararlarında ortaya konmaktadır. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu da konuya ilişkin kararında bu hususa değinerek Türk Medeni Kanunu’nun 187. madde hükmünün zımnen ilga 121 Efedayıoğlu, s. 32./Göztepe, s. 114. 122 Nazan Moroğlu, “Kadının Kimlik Sorunu ‘Kadının Soyadı’”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S. 99, Mart-Nisan 2012, s. 2. 123 Karşılaştırmalı hukuktaki yasal düzenlemeler için bkz. II. Bölüm.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1