43 TBB Dergisi 2023 (168) İmge IŞIKLAR ÜLGEN edildiğini ve bir insan hakkı olarak soyadının kullanılmasında kadın ve erkek arasında ayrım yapılmaması gerektiğini belirtmiştir. Anayasa Mahkemesi’nin 2022/155 E. ve 2023/38 K. sayılı, 22.02.2023 tarihli kararı ile de Türk Medeni Kanunu’nun 187. maddesinin iptaline karar verilmiş, kararın Resmî Gazete’de yayımlanmasından başlayarak dokuz ay sonra yürürlüğe girmesi uygun görülmüştür. Tüm bu gelişmelere rağmen Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararı yürürlüğe girene kadar Türk Medeni Kanunu’nun 187. maddesi varlığını korumaya devam etmektedir. Yasama organı maddenin değiştirilmesine ilişkin bir adım atmamaktadır. Bu tercih bilinçli olsun ya da olmasın, kadınların evlendikten sonra münhasıran önceki soyadlarını kullanabilme haklarını ihlal etmeye devam etmektedir. Erkeğin bir soyadı karmaşası bulunmazken, kadınlar evlenme veya boşanma nedeniyle soyadlarını içeren belgeleri her hukuki statü değişikliğinde124 değiştirmek zorunda kalmakta, medeni hallerindeki değişiklikleri kamuyla paylaşmak zorunda bırakılmaktadırlar.125 187. madde evlendikten sonra kullanılacak soyadına ilişkin olarak kadın ve erkek arasında eşitliği sağlamaktan çok uzaktır. Madde, “evli kadının soyadını isteği dışında değiştirmekte ve haklı neden olarak kabul edilebilecek hiçbir gerekçe ortaya koymamaktadır”.126 Kadınlar evlendikten sonra münhasıran önceki soyadlarını kullanma taleplerini doğrudan nüfus müdürlüğüne ilettiklerinde nüfus müdürlükleri, Nüfus Hizmetleri Kanunu’nun 35/1. maddesini127 ileri sürerek talepleri reddetmektedir.128 Bu halde kadınlar dava açmak zorunda kalmaktadırlar.129 Görüldüğü üzere, kadınlar, bir kişilik hakkı olan soyadı üzerindeki haklarını kullanabilmek için yoğun bir çaba sarfetmektedirler. Bu124 Göztepe, s. 115. 125 Nurten İnce, “Son Yargı Kararları Işığında Kadının Soyadı”, Uluslararası Politik Araştırmalar Dergisi, C. 3, S. 2, Ağustos 2017, s. 52. 126 Hakan Atasoy, “Evli Kadının Soyadı Sorunu Anayasal mı?”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, S. 5, 2015, s.160. 127 “Madde 35 – 1 - Kesinleşmiş mahkeme hükmü olmadıkça nüfus kütüklerinin hiçbir kaydı düzeltilemez ve kayıtların anlamını ve taşıdığı bilgileri değiştirecek şerhler konulamaz. Ancak olayların aile kütüklerine tescili esnasında yapılan maddî hatalar nüfus müdürlüğünce dayanak belgesine uygun olarak düzeltilir”. 128 Oruç, s. 459. 129 “Söz konusu uygulama dahi toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin bir göstergesidir”. Doğanay, s. 96.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1