60 Toplumsal Cinsiyete Duyarlı Anayasa: İçeriği ve İnşa Süreci parlamentolarda kadınların oranı artmış ve böylece kadınlar anayasa yapımında harekete geçmeye ve daha aktif hale gelmeye başlamışlardır. Kadınların oy hakkını elde etmek için mücadele eden süfrajetlerden beri parlamentolarda eşit temsilin tam olarak elde edilememesi, kotalar gibi telafi edici önlemlerin alınmasını gerektirmiştir. Kadın hareketi ve uluslararası toplumun kotalar lehine çağrı yapmalarıyla siyasi partiler kota uygulamasını benimsemişlerdir. CEDAW 4. Madde ve 1995 Pekin Eylem Platformu yoluyla da kota uygulamalarına temel sağlamıştır.30 Kotaların benimsenmesiyle yasamada kadın oranı artış göstermiş, bu da anayasayı yapan organlardaki kadın oranına yansımıştır. Buna rağmen anayasal süreçlerdeki kadın katılımı resmi olarak atanmış veya seçilmiş organlardaki mevcudiyetlerinden ziyade, sivil toplum ve taban inisiyatifleri aracılığıyla gerçekleşmektedir. Anayasa komisyonları ya da meclisleri gibi esas karar verici merciiler, hala ağırlıklı olarak erkek politikacıların ve teknokratik anayasal uzmanlığa sahip erkeklerin alanı olmaya devam etmektedir.31 1990 ile 2015 yılları arasında anayasa yapım sürecinde rol alan organların üyelerinin ortalama olarak yalnızca yüzde 19’u kadındır. Fakat bu oran, kadınların bahsedilen süreçlerde etkisinin tam ve eşit şekilde sağlandığı anlamına gelmemektedir. Birçok deneyimde kadınlar, siyasi meşruiyetlerini sorgulayan cinsiyetçi önyargılar ve siyasi çıkar peşinde olan güçlü partiler gibi zorluklarla karşı karşıya kalmışlardır.32 Katılımcılık esası artık yeni yapılan anayasalar için en temel unsurdur.33 Kadınların anayasal topluluğa tam üyelik elde etmek için gösterdikleri çaba da güncel anayasal siyasetin bir parçası olmuştur.34 Anayasa yapmak için tercih edilen temel yöntemler dönemin siyasi konjonktürüne göre değişiklik gösterse de belirli düzeyde bir halk katılımı dönemini de içerecektir. Katılımcılığın anayasa yapımında yaygınlaşmasıyla birlikte, süreçlerde kadın katılımını sağlamanın yolları da 30 Drude Dahlerup, “Electoral Gender Quotas: Between Equality of Opportunity and Equality of Result”, Representation, 43.2, 2007, 31 Ruth Rubio-Marín, “Women and Participatory Constitutionalism” International Journal of Constitutional Law, 18.1, 2020, 237. 32 Tamaru, Nanako ve O’Reilly Marie, How Women Influence Constitution Making After Conflict and Unrest, Washington, DC: Inclusive Security, 2018b, 1. 33 Andrew Arato, Civil Society, Constitution, and Legitimacy, Rowman & Littlefield Publishers, 2000, 250. 34 Upendra Baxi, “Postcolonial Legality” içinde H. Schwarz ve S. Ray (Ed.) A Companion to Postcolonial Studies, Blackwell Publishing, 2000.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1