65 TBB Dergisi 2023 (168) Elif GÖZLER ÇAMUR reç geçirebilmek adına tartışmaların uzlaşma, barış ve demokrasi gibi kapsayıcı idealler çerçevesinde yürütülmesi durumunda istenen hedeflerin gerçekleştirilmesi daha olasıdır. Son olarak süreci etkilemek ve katılımın önündeki engelleri kaldırmak için yaratıcı yollar bulmak gerekebilir.43 Yazım süreci boyunca aktif olacak izleme komiteleri kurmak, kadın talepleri hakkında farkındalığı yükseltecek eylemler yapmak gibi aktiviteler tasarlanabilir. Örneğin 2019’da Şili’deki “Las Tesis” eylemlerinde kadınlar dans ederek tüm dünyanın dikkatini çekmişler, kadın yurttaşlığına ilişkin taleplerini duyurmuşlar ve sonuç olarak Şili anayasasına parite esasının dahil edilmesini sağlamışlardır.44 III. TOPLUMSAL CİNSİYETE DUYARLI ANAYASA YAZIMI Suteu ve Draji’nin kadınlar için hazırladıkları cinsiyete duyarlı anayasa el kitabına göre, cinsiyete duyarlı anayasa, kadının tarihsel ve ekonomik görünmezliğini düzeltmeye çalışır; demokratiktir; kadının güçlendirilmesi için yasal bir zemin hazırlar; bir toplumsal cinsiyet bakış açısı benimseyerek ilgili anayasal hükümlerin nasıl ele alındığına dikkat eder; kadının çıkarlarını korur; teori ve pratikte eşitliği sağlamaya çalışır; cinsiyet, etnik köken, sınıf, renk, yaş, cinsel yönelime dayalı her türlü ayrımcılığı yasaklar; toplumsal cinsiyete duyarlı bir dil benimser; eşit yurttaşlığı etkinleştirmek ve kadınlara karşı ayrımcı uygulamalara karşı pozitif ayrımcılık önlemleri alma da dâhil olmak üzere kadınların haklarını kullanmalarını sağlayan kurallar ve garantiler içerir.45 Kadın hakları, cinsiyet eşitliği ve cinsiyete dayalı ayrımcılık yapılmaması ilkesinin anayasalarda yer alması, kadınların eşit statüsünün tanınmasına ve mevcut ayrımcılığı ele alan mevzuat değişikliklerine olanak tanır. Bu nedenle, cinsiyet eşitliğini devletin temel bir özelliği olarak tanımlayarak, anayasal eşitliğin onaylanması, kadın ve erkeğin 43 Tamaru, Nanako ve O’Reilly Marie, How Women Influence Constitution Making After Conflict and Unrest, Washington, DC: Inclusive Security, 2018b, 2. 44 Rudolphy, M. P. (2020). A Feminist Rethinking of the Chilean Constitution? Int’l J. Const. L. Blog, Nov. 5, 2020, at: http://www.iconnectblog.com/2020/11/ symposium-on-chilean-referendum-part-iii-afeminist-rethinking-of-the-chileanconstitution/ Son erişim tarihi, 25.09.2022. 45 Silvia Suteu ve Ibrahim Draji, ABC for a Gender Sensitive Constitution: Handbook for Engendering Constitution-Making, Euromed Feminist Initiative (IFE-EFI), 2016.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1