1876 KANUN-I ESASÎ’DE YAPILAN 1914 TARIHLI İKINCI DEĞIŞIKLIK: AMACI, MECLIS GÖRÜŞMELERI VE FESIH YETKISI BAKIMINDAN SONUÇLARI THE 1914 SECOND AMENDMENT TO THE 1876 KANUN-I ESASÎ: PURPOSE, ASSEMBLY NEGOTIATIONS AND RESULTS IN TERMS OF DISSOLUTION POWER Bezar Eylem EKİNCİ* Özet: 1876 Kanun-ı Esasî’de yasama organı Meclis-i Umumi, Heyet-i Âyan ve Heyet-i Mebusan olmak üzere iki kanattan oluşmaktaydı. Seçimle gelen ilk Osmanlı Meclisi, Heyet-i Mebusan’dır. 1876 Kanun-ı Esasî’de yapılan 1909 tarihli değişiklik, meşruti monarşinin tam anlamıyla yerleşmesi bakımından önem taşımaktadır. Ardından 6 Anayasa değişikliği daha yapılmıştır. Çalışmamızda Kanun-ı Esasîde 1909 değişikliği ardından yapılan 1914 tarihli ikinci değişiklik ele alınmaktadır. Bu değişiklik ile Kanun-ı Esasî’nin 7. 35 ve 43. maddeleri değiştirilmiş ve 73. maddesi kaldırılmıştır. Bu maddelere bakıldığında esas olarak Meclisin Padişah tarafından feshedilmesine ilişkin düzenlemeler olduğu görülmektedir. Bu anlamda oldukça tartışmalı değişiklik sürecine neden olmuştur. Hatta bu süreçte hükûmet istifa etmiş ve Meclis de feshedilmiştir. Kanun-ı Esasîde yapılan bu değişikliği açıklarken önce fesih konusunda genel bilgilere yer verilerek hükûmet tarafından yapılan önerinin Meclise getirilme süreci ele alınacaktır. Meclisteki görüşmelere de yer vermek değiştirilen maddelerin kapsamını açıklayabilmek için yol gösterici olacaktır. Son olarak bu değişikliğin Padişahın fesih yetkisine olan etkisi değerlendirilecektir. Anahtar Kelimeler: Kanun-ı Esasî, Anayasa Değişikliği, Osmanlı Parlamentosu, Parlamentonun Feshi s. 73-102 TBB Dergisi 2023 (168) * Dr. Öğr. Üyesi, Doğu Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Anayasa Hukuku Anabilim Dalı, [email protected], ORCID: 0000-0002-5507-730X, Makalenin Gönderi Tarihi: 10.04.2023, Kabul Tarihi: 18.09.2023
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1