85 TBB Dergisi 2023 (168) Bezar Eylem EKİNCİ daha önceki hükûmetin anlaşmazlık hâline düştüğü konuyu yeniden gündeme getirirse ve görüşünde ısrar ederse; tekrar Heyet-i Mebusan’ın reddi gerekmektedir. (3) Yeni hükûmetin de eski hükûmetin ileri sürdüğü görüşü tekrar gündeme getirip Heyet-i Mebusan tarafından reddedilmesi ardından Padişahın 7. maddeden hareketle Heyet-i Âyanın muvafakatini alması gerekir. (4) Heyet-i Âyan’ın muvafakati de gerçekleşirse Heyet-i Mebusan’ı fesih kararı belirsiz süreli değil, üç ay içinde seçim yapılarak toplaması koşuluyla alınabilecektir. (5) Maddede fesih sonrasındaki sürece ilişkin de düzenleme yapılmış; eğer seçim sonucunda oluşacak olan yeni Heyet-i Mebusan da eski Meclisin görüşünde ısrar ederse, bu durumda artık Heyet-i Mebusan’ın görüşünü kabul mecburiyeti vardır. Görüldüğü üzere, Heyet-i Mebusan ile anlaşmazlık hâlinde bulunan hükûmet, Padişahın güvenine sahipse ve böyle bir hükûmetin iktidarda kalması onun tarafından isteniyorsa Kanun-ı Esasî bunu mümkün kılabilecek imkânları Padişaha tanımış değildir. Başka bir ifadeyle Padişah, bu konuda görüşünde haklı olduğunu düşündüğü hükûmeti savunabilecek ve mevcut anlaşmazlığın çözümü için fesih yoluna gidebilecek bir olanağa sahip değildir. Böyle bir durumda kalan hükûmetin, Padişahın güvenine sahip olması durumunda bile istifa etmesi gerekmektedir.37 Padişahın icra organını değiştirme konusunda sahip olduğu takdir yetkisi kaldırılmış, hükûmet ile yasama organı arasındaki anlaşmazlığın kaldırılması Padişahın iradesinden ayrı ve belli bir objektif kritere bağlanmıştır.38 Her ne kadar Meclisin feshi Padişaha bırakılmışsa da bu yetki üç ay içinde yeni Meclis’in toplanması ve Heyet-i Âyan’ın muvafakati ile sınırlanmıştır. Meclis’in toplantı müddeti dört aydan altı aya çıkarılmış ve Padişahın davetine gerek kalmaksızın Kasım başında kendiliğinden toplanması esası kabul edilmiştir.39 Görüldüğü üzere son cümlede, yeni kurulan Meclis’in, 37 Okandan, “7 Zilhicce 1293 Kanunu Esasisine”, s. 829-830; Karamustafaoğlu, s. 190. 38 Hüseyin Nail Kubalı, Türk Esas Teşkilât Hukuku Dersleri, 1. Baskı, Tan Matbaası, İstanbul 1960, s. 120. 39 Ali Fuad Başgil, Türkiye Siyasi Rejimi ve Anayasa Prensipleri-Mukayeseli Türk Esas Teşkilât Hukuku Dersleri, Birinci Cilt, Fasikül I, 1. Baskı, Baha Matbaası 1957, s. 98.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1