87 TBB Dergisi 2023 (168) Bezar Eylem EKİNCİ ğişikliğini açıklarken Lütfi Fikri Bey, maddenin değiştirilme amacını şu şekilde eleştirmiştir:42 “Sadrazam Paşa bize şöyle söylemiş oluyor (…) ben sizin Meclisinizi feshetmek mecburiyetindeyim. Halbuki, Kanunu Esasinin maddei mevcudesi bu babda Meclisi sühületle feshetmemi temin etmiyor. Bunu değiştirin ki ben sizi kolayca feshedeyim. İşte mesele bundan ibarettir.” Bu değişiklik önerisine karşı Heyet-i Mebusan’da ciddi bir muhalefet oluşmuştur. Kanun-ı Esasî değişikliğinin Heyet-i Mebusan’da 27.12.1911’de görüşülmesi kararlaştırılmıştır. Ancak Heyet-i Mebusan’ın muhalif kalan üyelerinin katılmaması nedeniyle çoğunluk sağlanamamış, görüşmeler ertelenmiştir. Toplantıya yine İttihat ve Terakki Fırkası dışındaki üyelerin katılmaması nedeniyle çoğunluk sağlanamamıştır.43 Recai G. Okandan Kanun-ı Esasî’nin değişik 7. ve 35. maddelerinin hükûmet tarafından yapılan öneri hakkında çoğunluğun sağlanamadığı görüşme gününe ilişkin şunları ifade etmektedir:44 “(…) gerek Sadr-ı âzam Mehmet Sait Paşa ve gerek Millî Savunma Bakanı Mahmut Şevket Paşa tarafından yapılan açıklamalara rağmen, koridorlarda gezmeyi ve arasıra Meclis kapısından bakmayı tercih eden muhalif Meb’uslar, Milletvekilleri Meclisinin toplantı salonuna girmemekte direnmişlerdir. (…) muhaliflerin bu insidad-ı müzâkereye tevessül teşebbüsü, Hükûmet tarafından yapılan bir teklifin Milletvekilleri Meclisi tarafından reddolunduğu tarzında, yani güvensizlik şeklinde karşılanmış[tır.]” Bu gelişmelerin ardından Sadrazam Sait Paşa, hükûmetin iktidardan çekileceğini bildirerek aynı gün Padişaha istifasını sunmuştur. Sadrazam Sait Paşa, Meclis’te yaşananları anayasa değişikliği önerilerinin “reddi” olarak değerlendirerek şunları ifade etmiştir:45 “(…) Arzettiğimiz madde-i kanuniye sırf Meşrutiyeti ihya ve takviye etmek içindir. (…) Fakat birkaç günden beri görülen halet-i ruhiye diyelim ve bugün ekalliyetin [azınlığın] hazır olmamasına, deminden beri bir hayli izahat-ı muknia verildiği halde yine hazır bulunmaktan içtinap olunmasına nazaran ben ve refiklerim bu hali red suretinde telâkki ediyoruz. (…) memuriyetlerimizden istifa ettiğimizi Zâtı Şâhâneye arzeyliyeceğiz, elveda efendiler”. 42 Meclisi Mebusan Zabıt Ceridesi, 3 Kânunuevvel 1327 (1911), Yirmi Beşinci İnikad, Devre 1, Cilt 2, İçtima Senesi 4, s. 209. 43 Okandan Âmme Hukukumuzun Anahatları, s. 344; Ahmet Ali Gazel, “Osmanlı Devleti’nde Parlamento Fesihleri (1877-1920)”, Hacettepe Üniversitesi Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi, 2022, C. 18, S. 35, s. 84. 44 Okandan Âmme Hukukumuzun Anahatları, s. 344-346. 45 Bkz. Okandan Âmme Hukukumuzun Anahatları, s. 346-347.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1