102 Ceza Hukukunda Yöntem Sorunu Olarak “Suçların İçtimaı” Teşebbüs Aşamasında Kalmış lex specialis ile Tamamlanmış lex generalisin Birleşmesi Üzerine Bir Değerlendirme lirlenmesi ve bireyselleştirilmesine hizmet eden hukuksal kurumdur7. Bu kurum, aynı fail tarafından gerçekleştirilen birden çok tipin varlığı halinde, kusur ve yasallık ilkesine uygun olarak ceza hukukunun uygulanmasını sağlar.8 Bu nedenle, suçların birleşmesine ilişkin kurallar, aynı TMK’nin başlangıç hükümlerinde öngörülen kurallar gibi yargıca yönelik yöntem normlarıdır. Fakat yöntem normları olmaları, “birleşme”nin salt yargılama hukukuna ait bir hukuksal kurum olduğu yanılgısına yol açmamalıdır. Türk ceza yasa koyucusu, bu yanılgıya kapılarak, gerekçede, -fikri içtima için- “ne bis in idem” ilkesine göndermede bulunmuştur. Oysa, suçların birleşmesi en temelde çifte değerlendirme yasağına ve yargıçların kusur ve yasallık ilkesinden kaynaklanan, ceza normlarını belirlilik ilkesine uygun olarak uygulamak (tüketmek) yükümlülüğüne dayanır.9 Yargıç, cezayı belirlerken ve bireyselleştirirken, suça ilişkin bir olguyu, birden çok kez dikkate alamaz.10 Bu kusur ilkesinin gereği7 El-Ghazi, Konkurrenz, s. 96, 115-116; Eschelbach, SSW-StGB, § 52 Rn. 2; Puppe, AT, § 33 Rn. 1; Ingeborg Puppe, “Abschied vom naturalistischen Verbrechensbegriff in der Lehre von den Konkurrenzen-Eine Konkurrenzlehre 2.0”, Zeitschrift für die gesamte Strafrechtswissenschaft (ZStW), 2020, H. 132, N. 1, s. 20. 8 El-Ghazi, Konkurrenz, 96; v. Heintschel-Heinegg, MüKo-StGB Vor §52 Rn. 15. Ingeborg Puppe, “Vor § 52 StGB (Die allgemeinen Prinzipien der Konkurrenzlehre), und §52 StGB (Tateinheit),” in Nomos Kommentar Strafgesetzbuch (NK-StGB) (Nomos, 2017), Vor § 52 Rn. 2 vd; Thomas Rönnau und Killian Wegner, “Grundwissen – Strafrecht: Konkurrenzen”, Juristische Schulung (JuS), 2021, N. 17, s. 18. Karş. Barczak, s. 971. 9 El-Ghazi, Konkurrenz, s. 73; Bernd v. Heintschel-Heinegg, Beck’sche Online-Kommentar StGB (BeckOK-StGB) (München: C. H. Beck, 2022), §52 Rn. 4; Bernd v. Heintschel-Heinegg, “§§ 52-55 StGB (Strafbemessung bei mehreren Gesetzesverletzungen),” in Münchener Kommentar zum StGB (MüKo-StGB), Band II, (München: Verlag C. H. Beck, 2020), Vor §52 Rn. 15; Puppe, NK-StGB Vor § 52, Rn. 2. Türk ceza hukukunda bu görüşün temsili için bkz. Fikri İçtima (Suçların İçtimaı), Ankara 2013, Adalet Yayınevi, s. 66 vd. Rönnau/Wegner, çifte değerlendirme yasağı ve tüketme yükümlülüğüne ek olarak üçüncü dayanak olarak “fiil ceza hukuku sistemi”ni işaret etmektedir. Yazarlara göre, suçların birleşmesine ilişkin kurallar bütünü, yasa koyucunun ilkesel olarak kabul ettiği fiil esasına dayanan kusur ilkesinden sapamaz. Suçların birleşmesini konu edinen bir kuram, her bir fiil arasındaki sınırını net biçimde çizebilmeli ve bu sınırlara göre her bir fiile denk düşen kusur ölçüsünde faili cezalandırma olanağı sunabilmelidir. Rönnau/Wegner, s. 18. Ayrıca aşağıda bkz. dn. 97. Yazarların görüşü isabetli olmakla birlikte, fiil ceza hukuku çifte değerlendirme yasağı ve tüketme yükümlülüğünden bağımsız bir dayanak oluşturmaz. Fiil ceza hukuku sistemi, çifte değerlendirme yasağına ve tüketme yükümlülüğüne hukuken geçerlilik kazandıran kusur ilkesine içkindir. 10 v. Heintschel-Heinegg, BeckOK-StGB §52 Rn. 4, 5; v. Heintschel-Heinegg, MüKoStGB Vor §52 Rn. 16; Puppe, NK-StGB Vor § 52, Rn. 2, 3; Sternberg-Lieben/Bosch, Sch/Sch-StGB Vor §52 Rn. 102.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1