141 TBB Dergisi 2023 (169) Bedirhan ERDEM hukukun bulunması için izlenilmesi öngörülen yöntemsel sıra düzenleri (hiyerarşi), hukuk kuralının anlamlandırılmasında doğrudan sözel anlamdan yola çıkılmasına ilişkin getirilen ilkeler ve yasanın getirdiği kuralı olabildiğince geçerli kılmak için başvurulan anlamlandırma kuralları, demokratik haklılaştırma işlevini yerine getirme çabasının sonucudur. Pozitif ifadesini “hukukun uygulanması ve kaynakları” başlıklı TMK m. 1’de bulan yasanın önceliği ilkesi (Grundsatz des Gesetzesvorrangs), erkler ayrılığına dayanan hukuk devletinin bir sonucudur. Erkler ayrılığının sonucu olarak, hukuku uygulayacak olan yargıcın vereceği kararın içeriği; yasa koyucunun soyut biçimde verdiği ön karar ile belirlenmekte, daha doğru ifadeyle çerçevelenmektedir.156 Yasanın önceliği ilkesi, hukuku uygulayacak olan yargıcın, yasa koyucunun bu ön kararına uygun davranmasını sağlamaya yönelir.157 Bu ön karar, hukuk dogmatiğinde sıklıkla “yasa koyucunun iradesi” olarak adlandırılmaktadır ve genellikle yasa kuralının tarihsel yorumu içerisinde değerlendirilmektedir.158 “Yasa koyucunun iradesi”, geçmişte yasayı yapan seçkinlerin ya da belirli bir toplumsal kümenin aklından geçirdikleri veya ilgili yasanın gerekçesine yazdıkları değildir.159 Nitekim “yasa, onu yapandan tembilimin tartışmalarını, tamamen anayasadan soyutlamak olanaksızdır. Hukuk yöntembiliminin üzerine yoğunlaştığı soru(n)ların iki nirengi noktası, hukukun kaynağı ve hukukun uygulanmasıdır. Hukukun uygulanması ve kimi zaman yaratılması, anayasanın koyduğu esaslara uygun olarak ve anayasanın yetkilendirdiği organlar tarafından gerçekleştirilebilir. Bu yönden yöntembiliminin içerisinde barındırdığı kuramlar, kurallar ve kavramlar, erkler ayrılığına dayalı yetki paylaşımının temel tartışmalarından ayrılamaz. 156 Biaggini, s. 293; Christian Hillgruber, “Art. 97 GG (Unabh ngigkeit der Richter),” in Dürig/Herzog/Scholz- Grundgesetz-Kommentar (GG) (München: Verlag C. H. Beck, 2020), Rn. 27. 157 Biaggini, s. 296; Bernd Grzeszick, “Art. 20 GG (Bundesstaatliche Verfassung; Widerstandsrecht),” in Dürig/Herzog/Scholz- Grundgesetz-Kommentar (GG) (München: Verlag C. H. Beck, 2020), Rn. 90. 158 Biaggini, s. 294. 159 Karş. Biaggini, s. 295. Burada “yasa koyucu”dan ne anlaşıldığı da oldukça önemlidir. Sıklıkla başvurulan bir kavram olan yasa koyucudan ne anlaşılması gerektiği sorusu, Polonya hukuk felsefesi çevresinde isabetli olarak iki ayrı başlık altında incelenir: Somut ve soyut yasa koyucu. Somut yasa koyucu da kendi içinde ikiye ayrılır: Öze ilişkin (maddi) yasa koyucu ve biçimsel (şekli) yasa koyucu. Öze ilişkin yasa koyucu, (i) bir kuralın hem biçiminde hem içeriğinde doğrudan doğruya etkide bulunan kimseleri (gerçek yasa koyucu) ve (ii) gerçek yasa koyuculardan oluşmuş ve yasama organı tarafından tanınmış ya da yasama organı içerisinde
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1