158 İklim Krizi Bağlamında ÇED Uygulamaları ve ÇED Yönetmeliği’ndeki Değişikliklerin Değerlendirilmesi törlerde iklime dayanıklı altyapının geliştirilmesi gerekmektedir. Adil ve dayanıklı topluluklar inşa etme arayışında, dünya genelinde bu tür eylemlerin emisyon azaltmaya ilişkin önleme politikalarının ötesine geçmesi ve uyum politikalarını gerçekleştirmeye katkıda bulunması önem arz etmektedir.2 Çevresel etki değerlendirmesini gerektiren, kalkınmayla ilgili pek çok faaliyetin iklim değişikliğine katkıda bulunması muhtemeldir. Bu nedenle, çevresel karar vermeye ilişkin yasal düzenlemeler ve araçlar, ÇED sürecinde çok yaygın olarak kullanıldığından, iklim değişikliğinin önlenmesine yönelik çevresel yönetişim ve iklim eylemlerinde önemli bir rol oynayacaktır.3 Esasen ÇED, çeşitli projeler için iklime karşı korumayı kolaylaştırırken, iklim değişikliğini hafifletme ve iklim değişikliğine uyum sağlama yolları da dahil olmak üzere, bir projenin iklimle ilgili etkileri veya hassasiyetlerini tahmin etme potansiyeline sahiptir. ÇED aynı zamanda uygulayıcılara, yasa ve yönetmeliklerde mevcut olan daha genel koşulların ötesinde, bir bölgenin spesifik iklim risklerini ve kırılganlıklarını dikkate alması zorunluluğundan dolayı, projeye özgü iklim gerekliliklerini yerine getirmeye de fırsat tanımaktadır. Zira uygulamada bu durum, iklim değişikliğine ilişkin veri ve görüşlerin, ÇED karar verme sürecinde sistematik ve somut bir etkiye sahip olmasını gerektirmektedir. Ayrıca, iklim değişikliğini açıkça Çevresel Etki Değerlendirmesine bağlayan hükümleri içeren çevresel düzenlemeler etkinleştirilmelidir. Uluslararası iklim değişikliği anlaşmalarının da belirttiği gibi, ÇED’in iklim değişikliğiyle mücadelede rol oynayabileceği ve oynaması gerektiği açıktır. Bu hususta Çevresel Etki Değerlendirmesine yönelik ilk tavsiyeler Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi’nde (UNFCCC) ve 1997 Kyoto Protokolü’nde yer almıştır. Her iki uluslararası sözleşmede taraf ülkelere, sera gazı (GHG) emisyonlarını azaltarak ve iklim değişikliğinin ÇED projeleri, ekonomi, insan sağlığı ve çevre 2 UNEP, Global Climate Litigation Report: 2020 Status Review (DEL/2333/NA). Nairobi [Online]. Available at: https://wedocs.unep.org/bitstream/handle/20.500.11822/ 34818/GCLR.pdf?sequence=1&isAllowed=y 3 UNEP, Assessing Environmental Impacts - A Global Review of Legislation. UNEP, 2018, Nairobi, Kenya.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1