199 TBB Dergisi 2023 (169) Mehmet Ünsal CANDEMİR nın satışın yapıldığı takibi başlatan alacaklıdaki alacağına mahsuben, ilgili malı satın alması da mümkün değildir.10 Alacağa mahsuben satış imkânı, satışa konu malı almak isteyen alacaklı için önemli bir işlevi barındırmaktadır. Özellikle ihale bedelinin ciddi tutarlara ulaştığı ihtimalde, alacaklı alacak hakkı sayesinde cebri artırmaya iştirak için aranan teminatı bulma ya da satış bedelinin finansmanını sağlama gibi zorlukları bertaraf edebilmektedir. Böylece alacaklının, diğer alıcı adaylarına nazaran daha avantajlı bir konuma geçtiği de söylenebilecektir. Benzer şekilde bu yolla, alacaklıların da artırmaya katılmaları teşvik edilmektedir.11 Alacağa Mahsuben Satışın Hukuki Niteliği Alacağa mahsuben satış işlemi, bir şekli hukuk işlemi mahiyetinde olup alıcının takip işlemi olan ödeme işlemi (İİK m. 130) yerine gerçekleştirilen bir takip işlemi hüviyetindedir. Bu bağlamda alacağa mahsuben satışta esas olarak borçlar hukukunun kuralları değil, şekli hukuk kuralları uygulama alanı bulacaktır. Dolayısıyla başvurulan “alacağa mahsuben satış” ifadesi de icra – iflas hukukuna özgü bir karakter göstermekte olup, borçlar hukuku normlarından ziyade icra – iflas hukuku normları çerçevesinde nitelendirilmesi ve değerlendirilmesi yerinde olacaktır. Alacağa mahsuben satış kavramında ilk olarak “mahsup” kavramı dikkat çekmektedir. İsviçre’de ise “takas” anlamına gelen Almanca “Verrechnung” veya Fransızca “Compensation” terimine başvurulmakta olup12 bizde de bu işlemin takas olarak adlandırıldığına tesadüf edilmektedir.13 Hukukumuzda takas ve mahsubun esas olarak borç10 Murat Dönmez, İcra ve İflas Hukukunda Taşınmaz Malların Paraya Çevrilmesi, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2010, s. 252. 11 Arslan, s. 215. 12 Roger Schlegel/Markus Zopfi, Kommentar zum Bundesgesetz über Schuldbetreibung und Konkurs SchKG (SK SchKG), Ed: Jolanta Kren Kostkiewicz/ Dominik Vock, 4. auflage, basierend auf der 1911 erschienenen 3. Auflage von Carl Jaeger, Schulthess Verlag, Zurich, 2017, Art. 129, N. 13; Jolanta Kren Kostkiewicz, SchKG Kommentar Schuldbetreibungs- und Konkursgesetz mit weiteren Erlassen, 20. Auflage, Orell Füsslii Verlag, Zürich, 2020, Art. 129, N. 9; Marchard, s. 75 vd.; Bettschart, CR LP, Art. 129, N. 5; Roth, BSK SchKG, Art. 129, N.5; ATF 111 III 56; ATF 7B - 148/2000 (Swisslex). 13 Bkz. Saim Üstündağ, İcra Hukukunun Esasları, 8. bası, İstanbul, 2004, s. 276; Talih Uyar/Alper Uyar/Cüneyt Uyar, İcra ve İflas Kanunu Şerhi (İİK 83-170), Cilt: 2, 3.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1