201 TBB Dergisi 2023 (169) Mehmet Ünsal CANDEMİR Takasın dışında, doktrinde alacağa mahsuben satışta, TBK m. 135 bağlamında alacaklı ile borçlu sıfatının birleşmesi neticesinde borcun sona ermesi halinin de söz konusu olmadığı haklı olarak belirtmiştir.19 Burada, alacaklı ve borçlu sıfatına tesir eden bir işlem mevzubahis olmamaktadır. Bilakis alacaklı ile alıcı sıfatları birleşmektedir. Takastan farklı bir kurumu ifade eden “mahsup” ise geniş anlamda bir sebepten ötürü alacak tutarında indirim yapılmasını ifade etmektedir.20 Mahsup iddiasına esas olan miktarlar karşı alacak iddiasına dair olmayıp mahsup iddiası yalnız borçlu tarafından değil üçüncü kişilerce de ileri sürülebilmektedir.21 Mahsup, alacağın hesabına dair bir yöntem olup, çok daha geniş bir anlamda kullanıma elverişlidir. Alacağa mahsuben satışta, takip alacaklısı, alıcısı olduğu mal için İİK m. 130’a göre ödemesi gereken tutarın, akabinde paylaştırma aşamasında kendisine yapılacak ödemeden yani alacak tutarından düşülmesini istemektedir. Özellikle rızaen satışta alacaklının alıcı olarak yer aldığı ihtimalde, bu durum çok daha belirgin şekilde görülmektedir. Zira alacaklı/alıcı, doğrudan borçlu ile anlaşarak mahcuz malın satış bedelinin kendi alacağından karşılanmasını kararlaştırmaktadır. Dolayısıyla bizce burada “mahsup” terimine başvurulmasında herhangi bir sakınca bulunmamaktadır.22 Kaldı ki mahsup “takas”ın aksine borçlar hukukuna özgülenmiş bir kurumun ötesinde bir kullanımı haizdir. Nitekim vergi hukuku ve kamu alacağı mevzuatında da “hesaptan düşme” anlamına gelecek şekilde mahsup teriminin sıklıkla kullanıldığı görülmektedir (Örn. 213 s. Vergi Usul Kanunu m. 33, 117, 120; 6183 s. Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkında Kanun m. 23, 40, 47). fatlarının birleşmesi”nin de söz konusu olmadığı görüşü benimsenmiştir (Arslan, R., ...e. s: 215; Erturgut, M., ...e. s. 125).” Yargıtay HGK., E. 2017/732 K. 2019/14 T. 17.1.2019. 19 Arslan, s. 215; Erturgut, s. 125. 20 Selahattin Sulhi Tekinay/Galip Sermet Akman/Haluk Burcuoğlu/Atilla Altop, Tekinay Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 7. bası, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1993, s. 1013; Oğuzman/Öz, s. 585; Ejder Yılmaz, “Davada Takas ve Mahsup Talebi”, Legal MİHDER, 2010/2, s. 248; Develioğlu, s. 21-22. 21 Oğuzman/Öz, s. 585; Tekinay/Akman/Burcuoğlu/Altop, s. 1013; Develioğlu, s. 23-24. 22 Aksi yönde bkz. Budak, s. 490.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1