216 Cebri Artırma ve Borçluya Satış Yetkisi Verilmesinde Alacağa Mahsuben Satış işlemlerini engelleyeceği ifade edilmekte olup biz de bu görüşe iştirak etmekteyiz.53 İsviçre’de savunulan aksi yöndeki görüş, alacaklının ihale bedelinden istifadesini engelleyecek nitelikte bir ihtilafın bulunması durumunda alacaklı/alıcının ihale bedelini peşin olarak ödemesi ya da icra dairesince kabul edilecek banka teminat mektubu gibi bir teminat göstermesi gerektiğini belirterek, böyle bir durumda alacağa mahsuben satış imkanından yararlanamayacağını kabul etmektedir.54 Yukarıdaki ihtimal çerçevesinde, satıştan sonra menfi tespit davasında davalı alacaklı lehine karar verilmesi halinde, ihtiyati tedbir kendiliğinden kalkacaktır (İİK m. 72/4). Dolayısıyla, alacaklı/alıcı lehine paylaştırma yönünden bir engel kalmayacağından alacağa mahsuben satış işlemi tamamlanacak ve teslim ile tescil işlemleri gerçekleştirilebilecektir. Malın alacağa mahsuben satışı ve alacaklı/alıcı lehine teslim ve/ veya tescilinden sonra menfi tespit davasının davacı borçlu lehine sonuçlanıp kesinleşmesi ise ayrıca incelenmesi gereken bir durumdur. Kural olarak menfi tespit davasının davacı borçlu lehine hali hazırda gerçekleştirilmiş paraya çevirme işlemine tesir etmeyecektir, zira menfi tespit davasında verilen hükmün üçüncü kişilerin hukuki durumunu etkilemeyecektir.55 Ayrıca icranın iadesine dair İİK m. 40/3 hükmünde iyiniyetli üçüncü kişilerin haklarına halel gelmeyeceği ifade edilmiştir.56 Bununla birlikte, malın alacağa mahsuben satışı halinde malın alıcısı üçüncü kişi değil, takip alacaklısı olmaktadır. Bu bağlamda ihale kesinleşse ve mal alacaklı/alıcı lehine teslim ve/veya tescil edilse dahi İİK m. 72/5 hükmü uygulanabilecek ve icranın iadesi sağlanabilecektir. İcranın iadesi yoluyla, cebri icra marifetiyle borçludan alınıp 53 Dönmez, s. 253; Talih Uyar, “Alacaklının İhalede Borçlusuna Ait Bir Malı Alacağına Mahsuben Satın Almasının Uygulamada Yarattığı Sorunlar”, İzmir Barosu Dergisi, 2007, S. 3, s. 237. 54 Roth, BSK SchKg, Art. 129, N.34; ayrıca Budak, s. 492’de tercümesi verilen BGE 79 III 119 kararı. 55 Kuru, El Kitabı, s. 383; Üstündağ, s. 165; Muşul, C.I, s. 437; Ahmet Türk, Maddi Hukuk ve İcra-İflas Hukuku Yönleriyle Menfi Tespit Davası, Yetkin Yayınları, Ankara, 2006, s.311; “Devletin cebri icra gücü vasıtasıyla, devlet güvencesinde yapılan ihalede mahcuzu satın alan üçüncü kişinin, takibin iptali, icranın geri bırakılması veya ihaleden sonra borcun ödenmesi nedeniyle doğrudan hiçbir ilişkisi olamaz.” Yargıtay 12. HD., E. 2012/29985 K. 2012/37986 T. 13.12.2012; Yargıtay 12. HD., E. 2015/18416 K. 2015/29794 T. 30.11.2015 (Lexpera). 56 Türk, s. 312.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1