239 TBB Dergisi 2023 (169) Özden İPÇİ Bu sebeple komisyon üyelerinin ve idarecilerin Sayıştay denetimlerinden de çekinerek arabuluculuk masasına ketum bir anlaşmazlık sebebiyle oturmasına yol açmaktadır. Komisyonların arabuluculuk sürecinde arabuluculuk konusunun yargılama ile idarenin aleyhine çıkacağı, yargılama ile idarenin ayrıca yargılama giderleri ve avukatlık vekalet ücreti ödeyeceği, yargılamaların uzun sürmesi sebebiyle ilaveten faiz ödenmek zorunda kalınacağı gerekçeleriyle karşı tarafların makul tekliflerini kabul edebilecek iken idare amirlerinin Sayıştay denetiminden çekinerek arabuluculuk sürecinde anlaşmama yönünde talimatlar verdiği bilinmektedir. Buradan hareketle idarelerin arabuluculukta anlaşmaması gayet doğaldır. Bunun çözümü de açık kanuni düzenlemeler ile idarelerin arabuluculuk süreçlerinin Sayıştay denetimi açısından kısıtlanması olacaktır.19 İzmir Kalkınma Ajansı’nın 2019 yılı Sayıştay Denetim Raporunda: “Arabuluculuk Kanununun Amaç ve Kapsam Başlıklı 1’inci maddesinin ikinci fıkrasında düzenlenen; “Bu Kanun… ancak tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebilecekleri iş veya işlemlerden doğan özel hukuk uyuşmazlıklarının çözümlenmesinde uygulanır.” Hükmüne göre arabuluculuk müessesinin uygulanabilmesi için ortaya çıkan özel hukuk uyuşmazlığının tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebilecekleri iş ve işlemlerden doğması gerekmektedir. Bir kamu tüzel kişisi olan kalkınma ajanslarının personel istihdamı, personele yapılacak ücret, mali ve sosyal haklar gibi konularda yapacakları işlemler ilgili mevzuatlar içerisinde düzenlenmiş olup, tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebilecekleri iş ve işlemlerden doğan bir özel hukuk uyuşmazlığı değildir. Bu yüzden personele ödenecek ücret ve sosyal haklara ilişkin işlemler arabuluculuk faaliyeti kapsamında olmayıp, bu konularda ortaya çıkabilecek uyuşmazlıklar için arabuluculuk komisyonuna başvurulması mümkün değildir” denilerek tarafların serbestçe tasarruf edemediği, arabuluculuk müessesi içerisine girmeyen bu işlemler hukuki dayanaktan yoksun olduğundan dolayı kamu zararına sebebiyet verildiği tespitine yer verilmiştir. İzmir Kalkınma Ajansı’nın 2020 yılı Sayıştay Denetim Raporunda: “Mevzuatla açıkça belirlenen ödemeye ilişkin hususların “tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebilecekleri iş ve işlemlerden doğan bir özel hukuk uyuşmazlığı” olamayacağı açıktır… arabuluculuk kararının adli, idari 19 Çaptuğ, s. 311
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1