263 TBB Dergisi 2023 (169) Hayriye ŞEN DOĞRAMACI cun ifasındaki gecikme kanundaki koşullarla birlikte borçlunun temerrüdüne yol açar. Ürünün alımı veya satımından vazgeçilmesi hali için Tarım Kanunu’nun 13. maddesinin 2. fıkrasında hüküm altına alınmış olan ceza koşulu tarafları çoğu zaman borcun gecikerek ifasından caydıracak niteliktedir. Tarımsal üretim sözleşmesi taraflar için birden çok asli edim yükümü içerir. Taraflar, ürünün alımı veya satımı borcu dışında kalan asli edim yükümlerini de gecikerek ifa etmiş olabilirler. Bu durum için Tarım Kanunu’nda ve ilgili yönetmelikte bir hüküm bulunmadığından Türk Borçlar Kanunu hükümleri kıyasen uygulanır. Tarımsal üretim sözleşmesi tam iki tarafa borç yükleyen sözleşmeler grubunda yer aldığından bu olasılıkta tam iki tarafa borç yükleyen sözleşmelerde temerrüde bağlanan sonuçlardan kıyasen yararlanmak mümkündür. b. Alıcının Hak ve Yükümlülükleri Tarım Kanunu’nun 13. maddesinin “a” bendinde tarımsal üretim sözleşmesinde bulunması gereken hususlara yer verilmiş bunlarla ilgili ayrıntıların daha sonra çıkarılacak yönetmelikte yer alacağına işaret edilmiştir. Anılan fıkra hükmü şu şekildedir: “Sözleşmede yer alan tarafların haklarının korunması ve sorumluluklarının belirlenmesi için sözleşmenin taraflarında aranacak vasıflar, sözleşmeye konu ürünün teslim ve tesellüm koşulları, fiyat ve miktardaki değişim oranları, ayni ve nakdi avansın sınırları ile kapsamı ve benzer hususların da içerisinde olduğu sözleşme genel şartları tarımsal faaliyet alanlarına göre Bakanlık tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenir”. 2008 tarihli yönetmelikte tarımsal üretim sözleşmesi ile ilgili pek çok hususa yer verilmişti. Sistematik bakımdan karmaşık bir yapı gösteren yönetmelik yürürlükten kaldırılmış 2023 yılında yeni yönetmelik yürürlüğe girmiştir. Bir önceki yönetmelikte olduğu gibi sözleşmeli üretimin usul ve esaslarını konu olan Yönetmeliğin hazırlanması sırasında bir önceki yönetmelikten faydalanılmadığı dikkati çekmektedir. Mevcut yönetmelik, önceki yönetmeliğe nazaran daha sistematik bir görünüm arz etmekle birlikte pek çok soruya yanıt vermede yetersiz kaldığı aşikardır. Tarım Kanunu’nun 13 maddesinin “a” bendinde sayılan pek çok şeyin yanı sıra “fiyat ve miktardaki değişim oranlarının” çıkarılacak yönetmelikte düzenleneceği ifade edilmiş olmakla birlikte ne sözü edi-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1