273 TBB Dergisi 2023 (169) Hayriye ŞEN DOĞRAMACI konusunda uzmanlık eğitimi almış olan arabulucular; bu eğitimi alanların bulunmaması durumunda diğer arabulucular görevlendirilir. Arabulucu, yapılan başvuruyu görevlendirildiği tarihten itibaren iki hafta içinde sonuçlandırır. Bu süre zorunlu hâllerde arabulucu tarafından en fazla bir hafta uzatılabilir. Bu bendin uygulanmasına ilişkin hususlar Tarım ve Orman Bakanlığının görüşü alınarak Adalet Bakanlığınca çıkarılan yönetmelikte belirlenir”. Arabuluculuk ihtiyari bir uyuşmazlık çözüm yoludur. Bu nedenle arabuluculuk sürecinin başlatılması, sürecin işlerlik kazanması ve sona erdirilmesi tarafların iradesine bırakılmıştır.68 Ancak dava şartı arabuluculuk kapsamına alınan uyuşmazlıkların varlığı ve bunların kapsamının her geçen gün artması arabuluculuğun tarafların iradesine bağlı bir uyuşmazlık çözüm yolu şeklinde nitelendirilmesini güçleştirmektedir. Dava şartı arabuluculuk modeline karşı doktrinde pek çok eleştiri yöneltilmiştir. Bu eleştirilerden bir kısmı dava şartı arabuluculuğun Usul Kanunumuzda yer alan bir takım temel ilkelerle bağdaşmıyor olduğuna ilişkindir.69 Anılan modele ilişkin eleştirilerden bir diğeri ise, zorunlu arabuluculuğa konu edilen uyuşmazlıkların kamu düzeninden olmaması gerektiği yönündedir70. Doktrinde bu alana örnek olarak tüketici hukukundan doğan uyuşmazlıklar gösterilir. Arabuluculuk suretiyle uyuşmazlıkların çözüme kavuşturulmasında taraflardan her birinin karşılıklı görüşmelerde menfaatlerini savunabilecek durumda olması ve bu sayede optimal bir çözüme kavuşulabilmesi amaçlanır. Doktrinde bu nedenle, arabuluculuğa konu edilen uyuşmazlığın özellikle malî açıdan taraflar arasında büyük ölçüde bir eşitsizliğin bulunmadığı menfaat ilişkilerinden kaynaklanmış olması gerektiğine işaret edilmiştir.71 Bunların yanı sıra dava şartı arabuluculuk kurumuna yöneltilen biri de söz konusu kurumun varlığı nedeniyle hak arama özgürlüğünün sınırlandırıldığı adaleti sağlama görevinin devlete ait olması kuralının zedelendiği yönündedir72. 68 Ekmekçi/Özekes/Atalı/Seven, s. 28; Kılıçoğlu, Arabuluculuk, s. 33; Tanrıver, s. 112; Barış Toraman, “İflâs Davasının Arabuluculuğa Elverişli ve Dava Şartı Arabuluculuk Kapsamında Olup Olmadığı Üzerine”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 28, S. 3, 2020, s. 1028. 69 Arabuluculuğa başvuru zorunluğunun gerçek bir dava şartı olmadığı yönünde açıklamalar için bkz. Ekmekçi/ Özekes/Atalı/Seven, s. 153-154. 70 Tanrıver, 122; Toraman, s. 1036. 71 Tanrıver, s. 121. 72 Kılıçoğlu, Arabuluculuk, s. 33. Benzer nitelikteki eleştiriler için bkz. Kılıçoğlu, Arabuluculuk, s. 33-35.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1