303 TBB Dergisi 2023 (169) Sarp GÜMÜŞ bırakılan istekli, yüklenici sıfatını alarak ihale konusu edimi idareye borçlanır. İşte bu durumda, yüklenicinin ihale konusu edimin ifası ve sözleşmenin yürütülmesi aşamasında mevzuatın öngördüğü esas ve usullere aykırı hareket etmesi veya sözleşme konusu işi hiç veya gereği gibi ifa etmemesi riski ortaya çıkar. İdare, bu riskten doğması muhtemel zararı garanti altına almak için, ihale üzerine bırakılan müstakbel yükleniciden sözleşmenin kurulmasından önce belli bir oranda teminat ister. İşte yükleniciden bu durumda alınan teminata kesin teminat adı verilir.37 İhalelerde en önemli teminat türü, kesin teminat olup kesin teminatın alınma amacı KİK m. 43’te “Taahhüdün sözleşme ve ihale dokümanı hükümlerine uygun olarak yerine getirilmesini sağlamak…” olarak belirtilmiştir. Gerçekten de ihale sözleşmesiyle beraber taahhüt edilen edimin sözleşme ve ihale dokümanı hükümlerine uygun olarak yerine getirilmesini sağlamak, idarenin ihale sözleşmesiyle yerine getirmek istediği kamu hizmetini de garanti altına almak anlamına gelir. Yükleniciden alınacak kesin teminat miktarı KİK m. 43’te hükme bağlanmıştır. İlgili madde hükmüne göre: “…sözleşmenin yapılmasından önce, ihale üzerinde bırakılan istekliden ihale bedeli üzerinden hesaplanmak suretiyle %6 oranında kesin teminat alınır.”38 37 Hüseyin Bilgin, “Son Değişiklikler Işığında 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu” Terazi Hukuk Dergisi, C. 4, S. 38, s. 129; Aksoy, s. 396. 38 Kanun koyucu m. 43/I’de genel kuralı bu şekilde belirlemekle birlikte, bu duruma iki istisna öngörmüştür. İstisnalardan ilki, danışmanlık hizmet alımlarıyla ilgilidir. KİK m.43/II’ye göre: “Danışmanlık hizmet ihalelerinde ihale dokümanında belirtilmesi kaydıyla, kesin teminat sözleşme yapılmadan önce alınmayabilir. Bu durumda, düzenlenecek her hakedişten %6 oranında yapılacak kesintiler teminat olarak alıkonulur.” İlgili madde hükmüne göre, danışmanlık hizmet ihalelerinde kesin teminat alınması zorunluluğu kaldırılmamıştır. Kanun koyucu burada yalnızca teminatın alınacağı zaman hakkında bir istisna getirmiştir. Buna göre idare, ihale dokümanında belirtmesi şartıyla danışmanlık hizmet alımı ihalelerinde sözleşme yapılmadan önce ihale üzerinde bırakılan istekliden kesin teminat almak zorunda değildir. Fakat kesin teminat kamu ihale sözleşmesinin sözleşme sürecindeki ifaya yönelik risklerini garanti altına alan bir teminattır. Bu sebeple bu teminatın istisnalar hariç hiç alınmaması mümkün değildir. Sözleşme yapılmadan önce danışmanlık hizmet alımı ihalelerinde kesin teminat alınmaması halinde idare, yüklenicinin her hakedişinin %6’sından kesinti yaparak bunu kesin teminat olarak alıkoyar. Kanun koyucu tarafından getirilen bir diğer istisna, KİK m. 43/III’te yer alır. İlgili madde hükmüne göre: “Kurum, ihale üzerinde kalan isteklinin teklifinin sınır değerin altında olması hâlinde, bu istekliden yaklaşık maliyetin %6’sından az ve %15’inden fazla olmamak üzere alınacak kesin teminat oranına ilişkin düzenlemeler yapabilir.” Sınır değer, ancak yapım işi ihaleleri
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1