24 Atatürk’ün Egemenlik Anlayışı ve Egemenlik Anlayışlarının Türk Anayasalarına Yansımaları anlayışından vazgeçilmiştir.86 Kuvvetler birliği anlayışından bir diğer sapma ise bakanların işlerini Meclis’in gösterdiği yönde yürüteceğini düzenleyen 78. maddenin üstünün çizilmiş olmasıdır.87 Taslak, devlet başkanı olarak öngördüğü bir Cumhurbaşkanlığı (Reisi Cumhur) makamına da yer vermektedir. Güçleştirici veto yetkisine sahip olan Cumhurbaşkanı, Heyet-i Vekile’nin (Bakanlar Kurulu) reisini de seçecektir. Yürütmeye önemli yetkiler tanınmasının bir diğer örneği bütçe yetkisine ilişkindir. Tasarıda bütçe kanun tasarısının Heyet-i Vekile tarafından meclise gönderileceği belirtilmektedir. Üstelik TBMM bütçeyi görüşmeden kendisini tatil veya feshederse, Reisicumhur onayıyla İcra Vekilleri Heyeti’nin, geçerliliği 1 yılı aşmamak üzere, önceki yılın bütçesinin yürürlüğünü Meclis toplanana kadar uzatabilecektir. Bu anayasa taslağının 1923 Anayasa değişikliği üzerinde de bir etkisi olmuştur. Meclis’te ortaya çıkmış olan hükümet krizinin çözümü olarak Mustafa Kemal tarafından 29 Ekim 1923 günü Meclis’e sunulan Anayasa değişikliği teklifinin kabulü, sadece Cumhuriyeti ilan etmekle kalmamıştır. 364 sayılı Teşkilatı Esasiye Kanununun Tavzihan Tadil Edilmesine dair kanun ile ayrıca iki kanatlı yürütme organına da yer verilmiş ve başvekilin cumhurbaşkanı tarafından, vekillerin de başvekil tarafından seçilmesi öngörülmüştür. Ayrıca Cumhurbaşkanı tarafından TBMM’nin onayına sunulan İcra Vekilleri Heyeti’nin güvenoyunu alma zorunluluğunun getirilmesi, parlamenter rejimdeki yasama – yürütme ikiliğinin belirli ölçülerde benimsendiğini göstermektedir.88 Tanör’e göre de Mustafa Kemal, savaş günlerinde kuvvetler birliğini savunmuş olsa da bu sistem, bakanları ve başbakanı tek tek ve ayrı ayrı Meclis’e seçtirmesi sebebiyle muhafazakarlığa hizmet ediyor, güçlü ve enerjik bir hükümetin oluşmasını neredeyse olanaksız kılıyordu.89 Soysal ve Sağlam’a göre de Meclis üyelerinin yalnız yasama işleriyle yetinmeyip yürütme alanına da karışmaya, yürütmenin bütün işlerini aşırı bir titizlikle denetlemeye hatta yönetmeye 86 Abdullah Sezer, “Atatürk’ün İmzasını Taşıyan Anayasa Tasarısı: Teşkilat-ı Esasiye Projesi (1923)”, Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2022, C. 17, S. 207, s. 370. 87 Sezer, Atatürk’ün İmzasını Taşıyan Anayasa Tasarısı: Teşkilat-ı Esasiye Projesi (1923), s. 381. 88 Kanadoğlu/Duygun, Anayasa Hukukunun Genel Esasları, s. 275. 89 Tanör, Kurtuluş – Kuruluş, s. 195.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1