339 TBB Dergisi 2023 (169) Munise Seray GÖNCÜ DÖNER TTK m. 356/4 düzenlemesinde birtakım işlemler hükmün kapsamı dışında bırakılmıştır. Buna göre; şirketin işletme konusunu oluşturan veya cebrî icra yoluyla iktisap edilen ayınlar ve işletmeler hakkında ilgili hüküm uygulanmamaktadır. Hükme getirilen ilk istisna ilgili maddede şirketin işletme konusunu oluşturan işlemler olarak belirtilmiştir. Anonim şirketlerde işletme konusu, şirketin amacına ulaşmak için faaliyet gösterdiği ve esas sözleşmede zorunlu olarak yer alması gereken faaliyet alanını ifade etmektedir.36 Anonim şirketin somut olarak faaliyette bulunduğu iş kolu, şirketin işletme konusu oluşturmaktadır.37 Hükümde her ne kadar işletme konusunu oluşturan işlemlerin madde kapsamı dışında bulunduğu belirtilmiş ise de öğretide; buradan işletme konusu dışında kalan işlemlerin madde kapsamına girdiği sonucunun çıkarılamayacağı, bu hususun mehaz Alman hukukundan bir çeviri hatasından kaynaklandığı belirtilmektedir.38 Bu sebeple öğretide; TTK 356. maddenin kapsamına, duran varlıkların girdiği dönen varlıkların ise kapsam dışında olduğu kabul edilmektedir.39 İlgili husus somut bir örnek ile açıklanacak olursa; konusu halı üretimi olan bir şirkette iplik alımı dönen varlık, halı dokuma tezgâhı alımı ise duran varlıkla ilgili bir hukuki işlemdir.40 Yine bir şirketin işletme konusunun, taşınmaz alım satımı olması durumunda taşınmaz edinimi de dönen varlıklarla ilgilidir.41 Maddenin kapsamı belirlenirken duran varlığın taşınmaz, ticari işletme vb. maddi, marka, patent vb. gayri maddi veya başka şirketlere rak toplam kira bedeli, dolayısıyla bunun sermayenin onda birini aşıp aşmadığı belirlenecektir. Hatta konut ve çatılı işyerini konu alan belirsiz süreli kira sözleşmelerinde kiracıya her zaman sözleşmeyi fesih imkânı tanınmıştır (TBK m. 347/11). Bu son hâlde onda birin hesabına esas alınacak bir kira bedeli de olmayabilecektir” ifadeleri ile bu hususunun gerekçesini açıklamaktadır, Kırca (Şehirali Çelik/Manavgat), s. 382. 36 Muhammet Emin Bingöl, “Anonim Şirketlerde Konu Dışı İşlemlerin Hukuki Niteliği”, İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, İstanbul 2018, C. 5, S. 2, s. 198. 37 Hüseyin Ülgen, “Ticaret Şirketlerinin Ehliyeti”, Prof. Dr. M. Kemal Oğuzman’ın Anısına Armağan, İstanbul 2000, (2000), s. 1285; Bingöl, s. 198. 38 Kırca (Şehirali Çelik/Manavgat), s. 378. 39 Kırca (Şehirali Çelik/Manavgat), s. 379; Yavuz, s. 392; Hölters/Weber/Solveen, AktG § 52, Rn. 26; Grigoleit/Vedder, AktG § 52, Rn. 11; BeckOGK/Heidinger, AktG § 52, Rn. 21; Ülgen, 1969, s. 55. 40 Benzer nitelikte örnek için bakınız Kırca (Şehirali Çelik/Manavgat), s. 379. 41 Hölters/Weber/Solveen, AktG § 52, Rn. 26; Henssler/Strohn GesR/Vetter/Schulenburg, AktG § 52, Rn. 16.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1