386 Karayolları Trafik Kanunu 90’Incı Maddesinde 2021 Yılında Yapılan ve Anayasa Mahkemesi Tarafından İptal Edilen Değişikliğin Zorunlu Trafik Sigortası Zarar Tazmin Sistemine Etkisinin Değerlendirilmesi 2015, 2020 ve 2021 yıllarında yürürlüğe koyulan genel şartlar değişiklikleri kapsamında farklı değer kaybı tazminatı hesaplama formülleri yürürlüğe konulmuştur. 2015 yılında yürürlüğe konulan formülde24; hasarlanan aracın birtakım parça gruplarında yapılan değişim ve onarım işlemleri için belirlenen katsayılar ile eksper takdirine göre belirlenen katsayılarla araç rayiç değeri üzerinden hesaplama yapılmaktadır. Öte yandan aracın kilometre bilgisinin 15.000’den fazla veya az olmasına göre farklı formüller benimsenmiş olup bu formülasyonda kilometre bilgisi 165.000 üzeri olan araçlarda değer kaybı oluşmaması25 sebebiyle formülün gerçek değer kaybını ortaya koymadığı açıktır. 2020 formülünde26 ise araç rayiç değeri üzerinden belirlenen katsayı ile hasar tutarının araç rayicine oranına göre belirlenen hasar boyutu ve aracın kilometre bilgisine göre belirlenen kullanılmışlık katsayısına göre hesaplanacağı düzenlenmiştir. Öte yandan formülasyon, sayılan parametreler için belirlenen katsayıların gerçek durumu yansıtacak şekilde belirlenmediği, bu sebeple her araç için eşit şekilde tazminat tutarı hesaplanamadığı, pek çok olay bakımından sapmalara sebep olduğu konusunda eleştiri konusu olmuştur. 2021 yılında yürürlüğe konulan formülde27 ise 2918 sayılı Kanun m.90 yürürlüğe girdikten sonra uygulamaya konulmuş olup maddede sayılan parametrelerin tamamı esas alınarak; aracın rayiç değeri ve kullanılmışlık düzeyine göre, ayrıca araç türü göz önünde bulundurularak parça ve yapılan işlem bazlı olarak, aracın geçmişte hasara uğrayıp uğramadığı da değerlendirilerek belirlenen katsayılar üzerinden hesaplama yapılmaktadır. Genel Şartlar 04.12.2021 tarihinde yürürlüğe konulmuş olup uygulamada henüz anılan formülasyona ilişkin ciddi bir eleştiri ya da hukuka aykırılığına ilişkin bir yargı kararına rastlanılmamıştır. Yargıtay’ın değer kaybının aracın kaza öncesi piyasa değeri ile kazadan sonraki piyasa değeri arasındaki farka göre hesaplanacağına dair değerlendirmesinden hareketle “piyasa araştırması metodu” ya da “piyasa analiz yöntemi” olarak adlandırılan bir yöntemin de kul24 Bkz. 14.05.2015 tarihli ve 29355 sayılı Resmî Gazete. 25 Günay Deniz Dursun ve Yaşar Uysal, “Trafik Kazalarına Karışan Araçların Onarım Sonrası Piyasa Rayicindeki Değer Kaybı ve Kaza Analizi”, Marmara Sosyal Araştırmalar Dergisi, Sayı 15, 2019, s.33. 26 Bkz. 20.03.2020 tarihli ve 31074 sayılı Resmî Gazete. 27 Bkz. 04.12.2021 tarihli ve 31679 sayılı Resmî Gazete.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1