388 Karayolları Trafik Kanunu 90’Incı Maddesinde 2021 Yılında Yapılan ve Anayasa Mahkemesi Tarafından İptal Edilen Değişikliğin Zorunlu Trafik Sigortası Zarar Tazmin Sistemine Etkisinin Değerlendirilmesi sigorta eksperi tarafından farklı sonuçlar elde edildiği, hak sahipleri arasında eşitsizlik yarattığı ve birtakım kişiler tarafından manipüle edilerek sebepsiz zenginleşmeye yol açtığı için bilimsel gerçeklikten uzak bu yöntemin savunulmasının mantıkla da hakkaniyetle de bağdaşmadığı değerlendirilmektedir.29 7327 sayılı Kanun ile değişik m.90 metninde ise değer kaybı tazminatı hesaplaması için aracın “piyasa değeri, kullanılmışlık düzeyi, hasara uğrayan parçalar, hasar tutarı” parametrelerinin esas alınması gerektiğine yer verilmiştir. Sayılan bu parametreler, bir aracın değer kaybına uğrayıp uğramadığının tespitinde eksiksiz şekilde dikkate alınması gereken unsurlardır. “Piyasa Değeri”; aracın marka, model ve yıl bilgisine göre ortalama fiyatını ortaya koymaktadır. Aracın kaza öncesi piyasa değeri, araçta kaza sonrası oluşacak değer kaybı hesaplaması için en önemli parametrelerden biridir. Zira değer kaybı hesaplamalarının hareket noktası, aracın kaza tarihindeki piyasa değeridir. “Kullanılmışlık Düzeyi”; aracın emsallerine göre yıpranma payının değerlendirmeye katılarak gerçek değerinin tespitini sağlamaktadır. Kullanılmışlık düzeyi çoğu araç gruplarında kilometre düzeyi üzerinden hesaplanmakla birlikte, traktör, iş makinesi ve tarım makinesi gibi araçlarda çalışma süresi üzerinden hesaplanmaktadır. Dolayısıyla aracın kaza tarihindeki kullanılmışlık düzeyi arttıkça, araçta kaza sonrası oluşacak değer kaybı azalmaktadır. Örneğin; 50.000 kilometredeki bir otomobilde oluşacak değer kaybı, aynı kazayı yapan 5.000 kilometredeki aynı araçta oluşacak değer kaybından çok daha düşük olacaktır. “Hasara Uğrayan Parçalar” parametresi ise aracın hasarlandığı bölgeye göre hasarın büyüklüğü ve aracın değerine etkisi değişiklik gösterdiğinden gerçek zararın tespitini sağlamaktadır. Örneğin; aracın motor kaputunun zarar göresi ile tamponunun zarar görmesi, aracın değerini aynı ölçüde etkilememektedir. Aracın hasara uğrayan parçalarının onarımı mümkünse onarılma, onarımı mümkün değilse değiştirilme ve boyanma işlemi görme durumu aracın kaza sonrası oluşacak değer kaybının temel belirleyicilerindendir. Dolayısıyla, değer kaybı tazminatı hesaplanırken sigorta eksperinin aracın kazada zarar gören parçalarını tetkik ederek, bu parçalara hangi işlemlerin (onarma, değiştirme, boyama gibi) uy29 Aynı yönde görüş için bkz. Dursun ve Uysal, 2019, s.33.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1