395 TBB Dergisi 2023 (169) Gözde MURTAZ - Özgür AKPINAR elde edemeyeceği tutarlar üzerinden tazminat kazanımına başka bir ifadeyle haksız kazanca sebebiyet verecektir. Öte yandan Yargıtay tarafından bir dönem benimsenen “progresif rant yöntemi” de tam olarak bu şekilde işlemektedir. Progresif rant yönteminde, kişinin kalan yaşam süresi boyunca yıllar itibarıyla elde edebileceği ve sakatlık oranına karşılık gelen tutar, kişinin ilgili yaşta hayatta kalma ihtimali göz ardı edilerek, yani kişinin hayat tablosunda yer alan yıl kadar mutlaka yaşayacağı, hesaplama yapıldığı yıllar boyunca mutlaka hayatta olduğu kabulüyle hesaplama yapılmaktadır. Bu yöntemin en büyük eksikliği, kişilerin yaşları ilerledikçe hayatta kalma olasılıklarının azaldığı gerçeğinin göz ardı edilmesidir. Örneğin; trafik kazası sonucu 30 yaşında sürekli sakatlığa maruz kalan bir kadının 49 yıl boyunca kesin olarak yaşayacağı varsayımı üzerinden 79 yaşına kadar sürekli sakatlık tazminatı hesaplanmaktadır. Halbuki, 30 yaşında olan bir kadının 79 yaşından önce vefat edebilme ya da 79 yaşından sonra yaşama ihtimali de mevcuttur. Hayat anüitelerinde kişinin o yaşta hayatta kalma olasılığı da göz önüne alınırken bu yönteme göre, 30 yaşında olan kadının kesinlikle 79 yaşında vefat edeceği şeklinde hatalı bir varsayım yapılmaktadır. Progresif rant yönteminin diğer bir eksikliği ise iskonto uygulaması hakkındadır. Yargıtay emsal kararlarından da kişi gelirleri üzerinden belirli bir oranda iskonto uygulanarak bugünkü peşin sermaye değerinin bulunması hususunda görüş birliği olduğu anlaşılmaktadır. Öte yandan her ne kadar Yargıtay kararlarında progresif rant yönteminde, kişinin gelirlerinin önce %10 arttırılması ve arttırılan tutarın %10 iskonto edilmesi şeklinde peşin sermaye değerinin tespit edilmesi gerektiği ifade edilse de 46 uygulamada, progresif rant yöntemindeki %10 artırım ve %10 indirim kuralı, katsayılar birbirini nötrleyecek şekilde uygulanmakta, yani aslında hiçbir iskonto uygulanmamaktadır.47 Bu 46 Progresif rant yönteminin uygulanmasına ilişkin emsal kararlar için bkz. Yargıtay HGK. 21.03.1990 gün, 1989/4-586 E. ve 1990/199 K. sayılı; Yargıtay 17. HD. 07.11.2017 gün, 2015/8788 E. ve 2017/10179 K. sayılı; 06.02.2017 gün, 2014/17434 E. ve 2017/1037 K. sayılı kararları. 47 Karabey, 2018, s.28. Hesaplama yöntemi hakkında bkz. Şahin ve diğerleri, 2020, s.11-12. Şahin ve diğerleri, 2021, s.13. Kayıhan ve Selanik, internet makalesi, Çelik Ahmet Çelik, “Can Zararlarının Tazminata Dönüştürülmesinde Sorunlar ve Yöntem Arayışları”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Cilt 22, Sayı 3, 2016, s.784.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1