34 Atatürk’ün Egemenlik Anlayışı ve Egemenlik Anlayışlarının Türk Anayasalarına Yansımaları egemenlikleri aynı şey sayılmış ve çoğunluğun iradesi ile genel irade bir tutularak ulusal irade bundan ibaret görülmüştür.121 Meclis çoğunluğunun bu şekilde üstün ve denetimsiz kılınmasının yaratacağı sorunlar henüz gündeme gelmemişken bu tutum, egemenliğin kullanılmasında da Meclis’ten ziyade Meclis çoğunluğunun öne çıkmasına neden olmuştur. Her ne kadar anayasanın üstünlüğü ilkesi Anayasa’da yer alsa da bu üstünlüğü denetleyecek bir mekanizma Anayasa’da öngörülmemiştir. Bu tercih de milletin temsilcisi olan meclisin çıkardığı kanunlar üzerinde bir denetimin milletin egemenliğini sınırlayacağı anlayışının bir sonucudur.122 Görüldüğü üzere 1921 Anayasası’nda “Meclis üstünlüğü” ile çıkılan yolda parlamentarizmin yükselişi başlamış, önce 1921 Anayasası’nda yapılan değişiklerle, sonra 1924 Anayasası ile “Meclis çoğunluğunun üstünlüğü” anlayışı hâkim olmuştur. Milletin egemenliğini meclisteki çoğunluk üzerinden çok dar bir temsile indirgeyen bu anlayış, 1924 Anayasası döneminde mecliste çoğunluğu elinde bulunduran partinin tek egemen güç olmasına neden olmuştur.123 1961 Anayasası yapılırken ise bu dengesizliğin giderilmesi adına egemenliğin kullanımında milletin daha geniş bir şekilde temsilini sağlamak üzere farklı organların yetkilendirilmesi gözetilmiştir. 3. 1961 Anayasası’nda Egemenlik Anlayışı 1961 Anayasası’nın 4. maddesinin birinci fıkrasına göre egemenliğin kaynağı yine millettir: “Egemenlik kayıtsız şartsız Türk Milletinindir.” Aynı maddenin ikinci fırkası ise bu Anayasa’nın egemenlik bakımından kendinden önceki Cumhuriyet Anayasalarından farkını ortaya koymaktadır: “Millet, egemenliğini, Anayasanın koyduğu esaslara göre, yetkili organlar eliyle kullanır.” Anlaşılacağı üzere egemenliğin kullanımı 1921 ve 1924 Anayasalarındaki gibi sadece meclise değil, “yetkili organlar”a bırakılmıştır. 6. 7. ve 8. maddelerde de yasama, yürütme ve yargı yetkileri birbirinden ayrı organlar için tanınarak kuvvetler birliği terk edil121 Mümtaz Soysal, 100 Soruda Anayasanın Anlamı (7. Baskı), Gerçek Yayınevi, İstanbul 1987, s. 51. 122 Age. s. 51. 123 Koçak, Batı’da ve Türkiye’de Egemenlik Anlayışının Değişimi Devlet ve Egemenlik, s. 207.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1