548 Fransız Danıştayı’nın Dijitalleşme Olgusuna Bakışı Rapor için dönemin Conseil d’État Başkanı7 Jean-Marc Sauvé tarafından kaleme alınan takdim yazısı, başkanlığını yaptığı müessesenin, içinden geçtiğimiz dijitalleşme sürecini nasıl algıladığına dair önemli ipuçları vermektedir.8 Yaşanan süreci “teknolojik devrim” olarak adlandıran Sauvé, bu devrimin, etkileri itibarıyla matbaanın icadına denk olduğu kanaatindedir. İnternet teknolojilerinin yarattığı sanal ortam / dijital dünya ise, hukukçuların önünde bir “terra incognita” olarak durmaktadır. Toplum ve onu kavrayan hukuk düzeni, daha önce görülmemiş ölçüde büyük bir değişimle karşı karşıyadır. Kamu hukukunun geleneksel çatışkıları (antinomileri) derinleşmiş, bireysel özgürlükleri kamu düzeninin gerekleriyle telif etmek daha da güçleşmiştir. Yeni sorunlara çözüm bulmak, sağduyu ve yaratıcılık gerektirmektedir. Sauvé, gerçekleşen devrimin tek tek devletleri aşan / onların ötesinde bir boyuta sahip olduğuna ise defaatle işaret etmektedir. Bugün dünyada yaygın olarak benimsenen siyasi örgütlenme modeli (ulus-devlet) ve onun tarafından yaratılan modern hukuk düzeni; XV. yüzyıldan XIX. yüzyıla uzanan bir dizi gelişmenin neticesi olarak doğmuştur.9 Sauvé’nin dijitalleşmeyi söz konusu dönemde gerçekleşen matbaanın icadı ile bir tutması ve yine aynı döneme denk düşen Coğrafi Keşifler boyunca sıklıkla kullanılan terra incognita tabirine10 referans vermesi, dijitalleşmenin modernite-sonrası yeni bir dönemi başlatacak ve modern hukuk düzenini temelinden değiştirecek bir hadise olarak telakki edildiğini göstermektedir. dan, bu çalışmada İngilizce özet esas alınarak “Dijital Çağda Temel Haklar” ifadesi tercih edilmiştir. İngilizce özet için bkz. Conseil d’État, “Fundamental Rights in the Digital Age”, https://www.conseil-etat.fr/publications-colloques/etudes/ le-numerique-et-les-droits-fondamentaux, Erişim Tarihi: 15.07.2023. 7 Sembolik açıdan hükumete bağlı bir müessese olması sebebiyle, Conseil d’État’da fiilen başkanlık görevini yürüten kimseye vice-président (başkan yardımcısı) unvanı verilmektedir. Bu kişi Türkiye’de Danıştay Başkanı’na tekabül ettiği için başkan ifadesi tercih edilmiştir. 8 Conseil d’État, Droits, s. 5-7. 9 Söz konusu gelişmeler hakkında detaylı bilgi için bkz. Gianfranco Poggi, The Development of the Modern State, Stanford, 1978; Martin Loughlin, Foundations of Public Law, Oxford, 2010. 10 Antik çağda Batlamyus’un kaleme aldığı Coğrafya adlı eserde geçen ve Türkçede bilinmeyen yer/bölge anlamına gelen bu tabir, XV. yüzyılda yeniden dolaşıma girerek kâşifleri yönlendiren bir kavrama dönüşmüştür. Ronald S. Love, Maritime Exploration in the Age of Discovery: 1415-1800, Westport, 2006, s. 130-131.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1