549 TBB Dergisi 2023 (169) Halim Alperen ÇITAK A. Yeni Haklar, Yeni Yorumlar Raporun birinci bölümünde; dijitalleşme olgusunun, mevcut temel hakların yorumlanma ve kullanılma biçiminde değişiklikler yarattığı ve böylece yeni bazı temel hak kategorilerini ortaya çıkardığı tespit edilmektedir.11 Rapora göre dijitalleşme, iki temel hakka vücut vermiştir: kişisel verilerin korunması hakkı ve internete erişim hakkı. Bu haklar, başlangıçta özel hayatın gizliliği / mahremiyet ve ifade hürriyetinin uzantısı gibi görülse de ilgili oldukları özgün sorunlar sebebiyle daha geniş bir içerik kazanmış ve artık müstakil temel haklar olarak değerlendirilmeye başlamıştır.12 Kişisel verilerin korunması hakkına dair uluslararası ve ulusal hukuk kurallarını aktaran raporda hakkın, kısa geçmişine rağmen, birçok düzenlemeye konu olduğu tespit edilmektedir13. Hakka ilişkin bütün bu düzenlemeler; ilgilinin rızasının alınması, meşru amaçlar için işlenme, ancak gerekli süre kadar muhafaza edilme, özel nitelikli / hassas verilerin toplanmasının yasaklanması ve hakkı gözetecek bağımsız idari otoritelerin kurulması gibi başlıca bazı ilke ve teminatların kabulü hususunda ortaklaşmaktadır.14 Conseil d’État, biyometrik pasaportlar hakkında bir düzenleyici işleme (décret) karşı açılan davada verdiği Association pour la promotion de l’image kararında, ulusal ve uluslararası düzenlemelerden çıkan müşterek esasları sentezlemiştir. Karar uyarınca kamusal otoritelerin kişisel verileri toplaması, saklaması ve işlemesi; yalnızca kanunun izin verdiği hallerde, meşru amaçlar doğrultusunda ve bu meşru amaçlarla orantılı bir şekilde yapılmak kaydıyla mümkün olabilecektir.15 İlk kez ABD Yüksek Mahkemesi’nin 26.06.1997 tarihli Reno vs. American Civil Liberties Union kararında,16 ifade hürriyetinin bir uzantısı olarak kendisini gösteren internete erişim hakkı, rapora göre 11 Conseil d’État, Droits, s. 41-152. 12 Conseil d’État, Droits, s. 70. 13 Conseil d’État, Droits, s. 70. 14 Conseil d’État, Droits, s. 85-86. Raporda söz konusu güvence ve ilkelerin Avrupa kişisel verileri koruma hukukuna temel oluşturduğu tespit edilirken, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) hukukunun aynı alanda çok farklı esaslar benimsediği de hatırlatılmaktadır. Conseil d’État, Droits, s. 72-74. 15 CE, Ass., 26 octobre 2011, n° 317827, Rec. p. 505. (Conseil d’État, Droits, s. 86). 16 Reno vs. American Civil Liberties Union, 521 U.S. 844 (1997). (https://supreme.justia.com/cases/federal/us/521/844/case.pdf)
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1