550 Fransız Danıştayı’nın Dijitalleşme Olgusuna Bakışı Fransa’da yaklaşık iki yıl sonra, Anayasa Konseyi’nin (Conseil constitutionnel) 10.06.2009 tarih ve 2009-580 DC numaralı kararıyla17 gündeme gelmiştir. Kararda İnsan ve Yurttaş Hakları Beyannamesi’nin haberleşme hakkına ilişkin 11. maddesi, internete erişim hakkını da içerecek şekilde yorumlanmıştır. İnternete erişimin bir temel hak olarak kabulü, bu erişim bağlamında bireylere ve şirketlere eşit muamele etme zorunluluğunu ifade eden ağ tarafsızlığı (neutralité du net / net neutrality) tartışmalarını da beraberinde getirmektedir.18 Birinci bölümde bu tartışmalar, detaylı bir şekilde ele alınmaktadır.19 Dijitalleşmenin yükselişi, mevcut temel hakların kullanılması üzerinde de etkiler doğurmaktadır. Rapora göre dijitalleşme; ifade hürriyeti ve teşebbüs hürriyeti gibi temel hakları destekleyici, kişi güvenliği ve fikri mülkiyet gibi hakları ise tehdit edici bir rol oynamaktadır. Dijitalleşmenin desteklediği temel haklar bakımından sınırlama, tehdit ettiği temel haklar bakımından ise koruma sorunları ortaya çıkmaktadır.20 Örneğin internet öncesi dönemde ifade hürriyetinin sınırlanması rejimi, ifadenin hangi araçla (yazı, ses, görüntü gibi) gerçekleştirildiğine bağlı olarak ayrı ayrı düzenlenmekteydi. İnternet ortamı bütün bu araçların aynı anda kullanılabilmesine imkân verdiği için sınırlamanın nasıl (hangi esaslar dâhilinde) yapılacağı konusu da muğlaklaşmıştır.21 Bütün bu güçlüklere ve dijitalleşmeye önayak olan bazı çevrelerin aksi yöndeki beklentisine rağmen, internetin hukuk-dışı ve devlet kontrolünün tamamen sıfırlandığı bir alan olmadığı da anlaşılmıştır. Devletler, insanların faaliyet gösterdiği diğer birçok sahada olduğu gibi, internet üzerinde de hâkimiyet kurma kapasitesi olduğunu ispat etmiştir.22 17 CC, Décision n° 2009-580 DC du 10 juin 2009. (https://www.conseil-constitutionnel.fr/decision/2009/2009580DC.htm) 18 Conseil d’État, Droits, s. 90-92. Ağ tarafsızlığı, internet servis sağlayıcılarının içerik sağlayıcılar arasında ayrımcılık yapmamasını öngören bir ilkedir. İlk olarak ABD’de hukuk profesörü Tim Wu tarafından dile getirilen bu ilke, ülke uygulamasında yakın zamana kadar kabul görmüş fakat Donald Trump döneminden itibaren kısmen terk edilmiştir (bazı eyaletlerde ağ tarafsızlığına ilişkin yasal düzenlemeler mevcuttur). Britannica, “Net Neutrality”, https://www.britannica.com/topic/net-neutrality, Erişim Tarihi: 17.07.2023; “Neutralité du net: une question économique ou démocratique?”, Vie Publique, https://www.vie-publique.fr/eclairage/18846-neutralite-du-net-unequestion-economique-ou-democratique, Erişim Tarihi: 17.07.2023. 19 Conseil d’État, Droits, s. 93-97. 20 Conseil d’État, Droits, s. 98. 21 Conseil d’État, Droits, s. 98-104. 22 Conseil d’État, Droits, s. 132.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1