560 Fransız Danıştayı’nın Dijitalleşme Olgusuna Bakışı Conseil d’État’ya göre dijital platformlarca yaratılan ağ ekonomisi, XIX. yüzyılın başlarından beri egemen olan sınai ekonominin piramit biçimindeki / hiyerarşik örgütlenme modelini temelinden sarsmaktadır. Yaratılan yeni ekonomi, toplumda yükselen iştirakçi ve paylaşımcı beklentilere hitap etmektedir. Bununla birlikte, dünya çapındaki platformların yine iktisadî ve kapitalist amaçlar çerçevesinde kurulduğu / işletildiği ve söz konusu platformlarca oluşturulan küresel-yatay ağın da kamu gücü tarafından düzenlenmesi gereken yeni derebeylikler / feodal yapılar üretebileceği unutulmamalıdır.58 Platform ekonomisini biçimlendiren ve güçlendiren yapay zekâ (algoritmalar), nesnelerin interneti ve blok zincir gibi teknolojilerin her biri, muhtelif toplumsal beklentileri / ihtiyaçları karşılamakla beraber, kişisel verilerin korunması, güvenlik ve etik gibi alanlarda kamu gücünün müdahalesini icap ettiren birçok sorun da doğurmaktadır.59 B. Ekonomik Parçalanmadan Hukukî Değişimlere İkinci bölüm, uberleşme olgusunun hukuk alanındaki etkilerine odaklanmaktadır. Conseil d’État; platformlar ekonomisinin, devletin iktisadî hayata müdahalesine ilişkin mevcut hukukî formları bozduğu kanaatindedir. Piyasa ekonomisinin merkezî kavramı olan fiyat, platform ekonomisinde bulanık hale gelmiştir. Zira dijital platformlar, doğaları itibarıyla saf ve mükemmel anlamda bir pazar olmaktan uzaktır. Kullanıcı verileri, platform ekonomisinin yan-ürünüdür. Bu ekonomide oluşan fiyat, söz konusu verilerin iktisadî değerini içermediği için, aslında kullanıcıların ödediği gerçek bedele karşılık gelmemektedir. Ağ etkisi (effet de réseau) ise başka bir sorundur. Herhangi bir dijital platform, belli bir eşiği aştıktan sonra, ağ etkisi sebebiyle bir anda sektöre hâkim olarak tekelci bir karakter kazanabilmektedir. Bu durum, platform ekonomilerinin de kamu gücü tarafından, yenilenmiş bir hukukî çerçeve içerisinde düzenlenmesi ve denetlenmesi gerektiğini göstermektedir.60 Tüketici hukuku başta olmak üzere, vergi hukuku ve ticaret hukuku gibi birçok alana ait hukuk kurallarının uygulanması, profesyonel olan ile profesyonel olmayan arasında yapılan teorik ayrıma bağlıdır. 58 Conseil d’État, Ubérisation, s. 52-55. 59 Conseil d’État, Ubérisation, s. 55-68. 60 Conseil d’État, Ubérisation, s. 71-74.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1