587 TBB Dergisi 2023 (169) Burçin AYDOĞDU yasaların tamamının içeriğinin elden geçirilmesi şartsa ya da bu düzenlemelere destek niteliğinde birtakım kaynaklara başvurmadan yasaların güncel halini anlamak ortalama bir vatandaş bir yana bir hukukçu için bile mümkün olmayacak kadar çetrefil23 bir mesele haline gelmişse orada hukuk devleti ilkesinin aradığı anlamda herkesçe bilinen ve herkesçe anlaşılan yasalardan bahsedilemez.24 Torba yasaların yaygınlaşması yasaların herkes tarafından bilinip anlaşılan hukuk kaynağı olma vasfını kaybetmelerine yol açar.25 Zaman değiştikçe yasa hükümlerinin de değişmesi gerekecektir ama hiç olmazsa temel hukuk alanının genel hükümlerini içeren yasaların içeriğine etki eden mevzuatın belli başlı yasalarda bir araya gelmiş olması ve o yasaların da söz konusu temel hukuk alanının genel hükümlerini içeren yasa üzerindeki değişikliklere odaklı kalması yasa hükümlerinin erişilebilir ve anlaşılabilir kalması için yeterli olur ama bir temel hukuk alanını düzenleyen yasanın hükümlerinin son halini anlamak için bile her birinde o yasaya ait ya bir ya da birkaç atıf olan onlarca torba yasayı elden geçirmek zorunda kalmak ya da bu torba yasalar sonucunda yasaların dönüştüğü son hali ilan eden destek kaynaklarına muhtaç kalmak vatandaşları yasayı bilir ve anlar olmaktan çıkarır. Gerçi mevzuat.org bir yasa üzerinde yapılmış değişiklikleri gösteren kaynaklar vardır ama bir yasa üzerindeki değişiklik tek seferde kalmamakta, birden çok değiştirilmiş versiyonu bulunabilir ve yasa metnine bakan kimse, önündeki değiştirilmiş metnin yasa metnin son hali olduğundan asla tamamen emin olamaz. Daha da büyük problem, bu tür yasaların zımnen ilga ettiği hususlardır. Bir yasanın metni üzerinde zahirde hiçbir değişiklik yapmadan onun maddelerini, fıkralarını hükümsüz hale getirmek mümkündür. Sarih ilgalar belki yasa metinlerinin son, değiştirilmiş halini gösteren kaynaklar sayesinde takip edilebilir ama sonraki yasanın önceki yasaya üstün olması ya da özel yasanın genel yasaya üstün olması gibi metodolojik sebeplerden dolayı yürürlüğü kalmamış hükümleri kimin hangi torba yasaların hangi hükümlerini 23 Roma Cumhuriyeti’nde bu tür yasalara karmakarışık yasa anlamına Lex Saturae adı veriliyordu tasvip edilmiyordu. Bkz. Teziç, “Torba Kanun”, 3. 24 Robert D. Cooter ve Micheal D. Gilbert, “A Theory of Direct Democracy and the Single Subject Rule”, Columbia Law Review, New York 2010, C. 2, S. 110, s. 693. 25 Nihan Özalp, “Türkiye’de Yasa Yapımı: Nicelik Sorunu mu, Nitelik Sorunu mu?”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Ankara 2006, C. 61, S. 01, s. 293.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1