55 TBB Dergisi 2023 (169) Atacan KÖKSAL Bir diğer görüş, özel bir bankanın mülkiyetindeki malvarlığı değerinin zimmete geçirilmesi halinde bankanın ortaklarının mağdur sıfatı kazanacağı; bankanın mülkiyetinde olmamakla birlikte bu konuda meydana gelebilecek zararları tazmin yükümlülüğü söz konusu ise mağdurun yine banka ortakları olacağı yönündedir.20 Bankacılık zimmeti suçunun hukuki konusuyla ilgili yapılan açıklamalar dikkate alındığında, bu suçta mağdurun banka tüzel kişiliği olduğu değerlendirilmektedir.21 Zira tüzel kişinin kendisini oluşturan gerçek kişilerden bağımsız bir varlık olarak kendisine özgü varlık ve menfaatlere sahip olduğu dikkate alındığında,22 tüzel kişi olan bankanın da suçun mağduru olacağı kabul edilmelidir. III. MADDİ KONU Suçun maddi konusu, tipik fiilin üzerinde işlendiği kişi veya şeydir23 ve suçun maddeten etkilerini üzerinde gösterdiği varlıktır.24 Suç 20 İtişgen, s. 659-660. 21 Aynı yönde görüşler için bkz. Okuyucu Ergün, Zimmet Suçu, s. 152, dn. 8; Özenbaş, s. 4; Gürses, s. 31. Bir anonim şirket olan ve ortaklarından ayrı bir tüzel kişiliğe sahip olan bankanın bu suçta mağdur olduğu, nitekim Bankacılık Kanunu’nun 160/3. maddesinde düzenlenen suçun failinin, bankanın ortağı olan gerçek kişiler olmasının da bunu desteklediği, zira bir suçta failin ve mağdurun aynı kişi olmasının düşünülemeyeceği haklı olarak ifade edilmiştir. Bkz. Güngör, “Zimmet Suçu”, s. 23. 5411 sayılı Bankacılık Kanunu’nun 3. maddesinde banka, “Mevduat bankaları ve katılım bankaları ile kalkınma ve yatırım bankalarını” şeklinde belirlenmiştir. Öğretide ise, müşterilerin tasarruf mevduatı olarak biriktirdikleri paraları toplayan (pasif bankacılık işlemleri), bunları faiz karşılığında diğer müşterilerine kredi ve ödünç para veren, Bankalar Kanunu’na tabi ticari ve iktisadi bir kuruluş olarak tanımlanmıştır. Bkz. Hakan Karakehya, “İzinsiz Bankacılık Faaliyetinde Bulunma Suçu”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C. LXVI, S. 1, Y. 2008, s. 65. Bir başka tanım da “halkın ve işletmelerin tasarruflarını mevduat olarak toplayan, bu şekilde oluşturduğu sermaye birikimlerini başkalarına ödünç vererek, kredi ve benzeri finansal hizmetleri yürütmeye yetkili kılınmış kurumdur” şeklindedir. Bkz. Gökcen, s. 2667. 22 Toroslu/Toroslu, Genel Kısım, s. 116; Katoğlu, s. 672. Yazar örnek olarak, 5411 sayılı Bankacılık Kanunu’nun 74. maddesinde, banka itibarına zarar verecek fiillerin yasaklandığını, aynı Kanun’un 158. maddesi ile bu yasağa aykırı davranışın cezalandırıldığını, banka tüzel kişiliğinin itibarına zarar verecek fiillerin mağdurunun da banka tüzel kişiliği olduğunu, aksi görüşün kabulü halinde tüm banka çalışanlarının itibarlarının zedelendiği ve bu gerçek kişilerin suçun mağduru oldukları gibi garip bir sonuca ulaşılacağını haklı olarak ifade etmiştir. Bkz. Katoğlu, s. 672-673. 23 Francesco Gianniti, L’Oggetto Materiale del Reato, Milano 1966, s. 23; Mantovani, s. 166; Toroslu/Toroslu, Genel Kısım, s. 111; Katoğlu, s. 659. 24 Fiandaca/Musco, s. 134; Hafızoğulları/Özen, Genel Hükümler, s. 209.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1