64 Bankacılık Zimmeti Suçu V. SUÇUN UNSURLARI A. Maddi Unsur Kanun davranışı, failin “Görevi nedeniyle zilyetliği kendisine devredilmiş olan veya koruma ve gözetimiyle yükümlü olduğu para veya para yerine geçen evrak veya senetleri veya diğer malları kendisinin ya da başkasının52 zimmetine geçirmesi” olarak göstermiştir. Bankacılık zimmetinin maddi konusunun, görevi nedeniyle zilyetliğinin devredilmesi veya bunları koruma ve gözetimle yükümlü olunması davranışın ön şartı olarak nitelendirilmiştir.53 Öğretide zilyetlik kavramının, TCK’da düzenlenen diğer suçlarda olduğu gibi geniş anlaşılması gerektiği ve hem fiilen tasarruf edebilme yetkisini (doğrudan zilyetlik)54 hem de hukuken tasarruf edebilme yetkisini (dolaylı zilyetlik) kapsadığı ifade edilmektedir.55 Zilyetlik kişiye 52 Mülga 4389 sayılı Bankalar Kanunu’nda başkasının zimmetine geçirme fiilleri bulunmamaktaydı. Ancak buna rağmen, Yargıtay’ın başkası yararına yapılan zimmet fiillerinden de faili sorumlu tuttuğu kararları mevcuttu. “Mevduat servis şefi olarak çalışırken, dört banka mudisinin hesapları müsait olmadığı halde, değişik şubelerden para çekmelerini sağlayacak biçimde sorulan provizyonlara olumlu cevaplar vererek, mudilerin mal edinmelerine olanak sağlayan banka provizyon vermeye yetkili sanığın eylemi, zincirleme biçimde basit zimmet suçunu oluşturur.” (Yargıtay 5. CD., E. 1996/801, K. 1996/1277, 16.04.1996) Bkz. Gürses, s. 58, dn. 22. 53 Okuyucu Ergün, Zimmet Suçu, s. 158; Donay, s. 107; Özenbaş, s. 5; Gürses, s. 51. TCK’nın 247. Maddesindeki zimmet suçu yönünden benzer görüş için bkz. Doğan Soyaslan, Ceza Hukuku Özel Hükümler, 13. Baskı, Ankara 2020, s. 705. Bazı suçların varlığı yönünden gerekli olan ve suç fiilinden önce gelen, hatta ondan bağımsız olan fiili veya hukuki unsurlar fiilin ön şartı olarak nitelendirilmiştir. Örneğin, hırsızlık suçu yönünden şeyin başkasına ait olması, çocuk düşürtme suçu yönünden gebeliğin varlığı, birden çok evlilik suçu yönünden önceki evliliğin bulunması veya güveni kötüye kullanma suçu yönünden failin şeye zilyet olması gibi. Failin davranışından önce var olan unsurların kabulü özellikle kastın varlığı açısından pratik bir öneme sahiptir. Bunlar da kusurluluğun konusunu oluşturmakla birlikte failin davranışından tamamen bağımsız olduklarından fail tarafından bilinebilseler de tek başlarına istenemezler. Bkz. Toroslu/Toroslu, Genel Kısım, s. 130-132. Benzer yönde bkz. Adelmo Manna, Corso di Diritto Penale Parte Generale, Quarta Edizione, Milano 2017, s. 231. 54 “Resmi dairedeki eşyalar resmen tevdi edilmese bile, zilyed olunması sebebiyle resmen verilmiş sayılır.” (Yargıtay 5. CD., 485/791, 16.03.1982) Bkz. Erman/Özek, s. 21, dn. 24. 55 Erman/Özek, s. 21; Okuyucu Ergün, Zimmet Suçu, s. 158; Güngör, “Zimmet Suçu”, s. 24. Esas itibariyle, malın korunması ve gözetilmesi yükümlülüğü zil-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1