99 TBB Dergisi 2024 (170) Muhammed Ali AYDIN A. İmtiyaz Sözleşmesi Kamu hizmeti imtiyaz sözleşmesi, idarenin bir özel hukuk kişisine imtiyaz tanıyarak bir kamu hizmetini özel hukuk kişisinin kendi imkanlarıyla, kendi kâr ve zararına sunmasına imkan sağlayan bir sözleşmedir.11 İmtiyaz sözleşmesinin temel mantığı idarenin bir kamu hizmetini sunmaya ekonomik veya teknik anlamda gücü yetmediği takdirde veya kamu yararı amacıyla başka sebeplerle o kamu hizmetini emanet usulüyle sunmak istemediği takdirde toplumun ihtiyaç duyduğu bir kamu hizmetini özel hukuk kişilerine sundurmasıdır. İdare o kamu hizmetinin sunulması için gereken tesisleri kurmak ve bu hizmeti sunacak personeli bulmak ve istihdam etmek zorunda kalmamakta ve bu hizmetin sunulması için özel hukuk kişisine ücret de ödememektedir. Özel hukuk kişisiyse, toplumun ihtiyaç duyduğu bir hizmeti yerine getirmek için imtiyaz elde etmektedir. Elde ettiği imtiyaz o faaliyeti ya tek başına ya da sınırlı sayıda kişiyle beraber sunmasını sağlamaktadır. Özel hukuk kişisi, o kamu hizmetini sunabilmek için gerekli tesisleri ve yapılanmayı kendi imkanlarıyla kurar. Kamu hizmetinin sunulması için gereken nitelikli personeli bulur ve onları istihdam eder. Kamu hizmetini sunarken de o kamu hizmetinden yararlananlardan ücret alır.12 Böylece özel hukuk kişisi yaptığı masrafları kullanıcılardan elde ettiği ücretlerden karşılar. Özel hukuk kişisinin bu kamu hizmetini görmekteki amacı kâr elde etmektir. Kamu hizmetini sunabilir duruma gelmeden önce de tesislerin yapımı, gerekli malzemelerin tedarik edilmesi ve işçilerin maaşının ödenmesi nedenleriyle özel hukuk kişisi ilk başta fazlasıyla zarara girmiş olmaktadır. Kamu hizmetinin bunu telafi edip de kâra geçebilmesi için idare o özel hukuk kişisine o alanda ya tekel olma ya da sınırlı sayıda kişiyle faaliyette bulunma imtiyazı vermektedir.13 Buna ek olarak özel hukuk kişisinin o işten randıman alabilmesi için sözleşme süresi 25, 50 yıl gibi oldukça uzun süreler olmaktadır.14 O kamu hizmetini görecek özel hukuk kişisine hem o alanda tek başına veya sınırlı sayıda kişiyle faaliyet yapma 11 Akyılmaz/Sezginer/Kaya, s. 605; Gözübüyük/Tan, s. 620, 621. 12 Akyılmaz/Sezginer/Kaya, s. 524. 13 Ebru Zeybek Cebeci, Kamu Hizmetlerinin Gördürülmesine İlişkin Sözleşmeler (Kamu Hizmeti Anlayışındaki Değişim Ekseninde), 1. Baskı, Seçkin Yayınevi Ankara, 2021, s. 77. 14 Akyılmaz/Sezginer/Kaya, s. 528; Yayla, s. 174.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1