130 Katı Atıkların Toplanması, Bertarafı veya Değerlendirilmesi Konulu İmtiyaz Sözleşmeleri İdari yargıda genel görevli mahkeme idare mahkemeleri olup, Danıştay’ın ilk derece mahkemesi olarak çözümleyeceği uyuşmazlıklar idare mahkemesinin görev alanına göre özel nitelikli bir hükümle düzenlenmiştir. Şu durumda, tahkim yolu öngörülmeyen bütün imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar için açılacak davaların ilk derece mahkemesi olarak Danıştay’da açılması gerekir. Uygulamada da halihazırda Danıştay’ın imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan davalara ilk derece mahkemesi olarak baktığı görülmektedir.102 İmtiyaz şartlaşma ve sözleşmesinden kaynaklanmayan ancak imtiyaz şartlaşma ve sözleşmesindeki imtiyazcı tarafın hak ve menfaatlerini etkileyen idari işlemler yerel idare tarafından tesis edilebilir. Bu tür idari işlemlerin iptali talebiyle açılacak olan davalar idare mahkemesinde açılmalıdır.103 Örneğin yerel idarenin çöp bırakma noktalarını artırması veya azaltması, çöp transfer istasyonlarını artırması veya azaltması, çöp toplama günlerini değiştirmesi, katı atıkların artması veya azalması sonucu doğurabilecek kararlar alması gibi idari işlemler imtiyaz sözleşmesinden kaynaklanmayan, idareye kanunla verilmiş yetkilerdir. Bu kararların iptali talebiyle açılacak davalar görevli ve yetkili idare mahkemesinde açılmalıdır. Öte yandan bu tür kararlar imtiyazcı şirketin iş yapmasını zorlaştırabilir, giderlerini artırabilir veya kazancını azaltabilir. İmtiyazcı şirket ‘egemen olgusu’ (fait du prince) kuramını ileri sürerek, idarenin tek taraflı işlemi nedeniyle oluşan zararlarının karşılanması talebiyle imtiyaz sözleşmesi kapsamında bir dava açmak isterse bu davayı Danıştay’da açmalıdır. SONUÇ Tipik bir imtiyaz sözleşmesinin konusu ve taraflara yüklediği edimleri içeren iş ve faaliyetler farklı usuller ve adlarla özel hukuk kişilerine devredilmeye devam edilmektedir. Ancak geçmişten farklı olarak günümüzde imtiyaz sözleşmelerinin uygulama alanı oldukça sınırlıdır. Yerel idareler açısından ise imtiyaz sözleşmeleri halen kayda değer bir uygulama alanına sahiptir. 102 Danıştay, 6.D., 25.5.2022, E. 2022/3233, K. 2022/6127.; Danıştay, 6.D., 25.5.2022, E. 2022/3231, K. 2022/6126. (www.lexpera.com.tr) 103 Danıştay, 6.D., 25.5.2022, E. 2022/3232, K. 2022/6135. (www.lexpera.com.tr)
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1