151 TBB Dergisi 2024 (170) Tuba BİRİNCİ UZUN gibi ifa etmemesi halinde ödemeyi üstlendiği ekonomik değeri olan bir edimdir.49 Ceza koşulunun en önemli işlevi, borçluyu ifaya zorlamak, böylece alacaklı ile borçlu arasında söz konusu olan asıl borcun ifasını teminat altına almaktır.50 Ceza koşulu, borçlu üzerinde psikolojik baskı oluşturarak borçluyu ifaya zorlar. Çünkü Türk Borçlar Kanunu’nun 180. maddesinin birinci fıkrası uyarınca alacaklı hiçbir zarara uğramamış olsa bile, cezanın ifası gerekir. Özellikle ceza miktarının yüksek olması halinde, borçlu asıl borcu hiç veya gereği gibi yerine getirmemesi halinde daha ağır bir yükümlülükle karşılaşacağı için asıl borcu ifa etmeye çalışır. Başka bir görüşe göre,51 Avukatlık Kanunu’nun 174. maddesinin ikinci fıkrası, tam tazminat karşılığı iş sahibine avukatlık sözleşmesini tek taraflı olarak sona erdirme imkânı tanır. Bu görüşe göre iş sahibi tam ücret ödeyerek avukatlık sözleşmesini tek taraflı olarak sona erdirebilir. Burada ücret, müspet zararı başka bir deyişle ifa menfaatini karşılar.52 Başka bir görüşe göre,53 haksız azil halinde muaccel hale gelen tam ücret alacağının ceza koşulu ya da tazminat olarak nitelendirilmesi uygun değildir; bu nitelendirme bazı riskleri de beraberinde getirmektedir; bazı hallerde avukatın ücret alacağı öncelikli alacaklardandır; tazminat veya ceza koşulu nitelendirmesi avukatın ücret alacağını öncelikle olmaktan çıkarabilir. Kanaatimizce haksız azil durumunda muaccel hale gelen tam ücret, kanundan doğan götürü tazminat niteliğindedir.54 Götürü tazminatın hukuki dayanağı, kanuni bir düzenleme de olabilir. Gerçekten de yürürlükte bulunan bazı kanunlarda, meydana gelmesi muhtemel 49 Kenan Tunçomağ, Türk Hukukunda Cezai Şart, İstanbul Üniversitesi, İstanbul 1963, s. 6; Köksal Kocaağa, Ceza Koşulu (Sözleşme Cezası), 2. Baskı, Yetkin Yayıncılık, Ankara 2018, s. 22-23. 50 Tunçomağ, s. 49; Kocaağa, s. 33. 51 Günergök, s. 150; Kocabaş, 287. 52 Tandoğan, s. 633; Sungurtekin Özkan, s. 211; Günergök, s. 151; Gökyayla, s. 117. 53 Aydın, s. 101; Burcu Deniz Özdemir, Avukatlık Sözleşmesinde Ücret, Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2020, s. 60. Cimbar’a göre de avukatlık ücretinin, tazminat veya ceza koşulu kavramlarıyla açıklanmasına gerek yoktur (s. 219). 54 Sungurtekin Özkan tarafından da haksız azil halinde avukata ödenen tam ücretin götürü tazminat niteliğinde olduğu belirtilmiştir (s. 212).
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1