174 Hukuk Muhakemesinde Adli Yardım GİRİŞ Modern hukuk sistemlerinde yargı hizmetlerinde görev alan hâkime davanın taraflarınca herhangi bir ücret ödenmez. Ancak bir davanın açılması ve sürdürülmesi için birtakım harcamalar yapmak gereklidir. Bu kapsamda kişiler mahkemelere başvururken bazı harç ve giderleri ödemek zorundadır. Bunun yanı sıra avukat yardımından yararlanmak isteyen kişiler avukatlık ücreti de ödemek durumunda kalmaktadırlar. Bu harcamalar kimi zamana azımsanmayacak tutarlara ulaşabilmekte, dolayısıyla kişileri ciddi ekonomik külfet altına sokabilmektedir. Mahkemeye başvurmak için ödenmesi gereken harç ve giderler kişilerin ekonomik durumuna göre belirlenmemektedir. Aksine ekonomik durumu ne olursa olsun herkes aynı harç ve giderleri ödemek durumundadır. Bu durum özelikle maddi imkânlardan yoksun kişilerin mahkemeye erişimlerine ve haklarını aramalarına engel teşkil etmekte, hatta kişilerin haklarını kaybetme tehlikesiyle karşı karşıya kalmasına neden olabilmektedir. Ekonomik yoksunluklar veya bir başka deyişle maddi imkânsızlıklar nedeniyle hak arama yollarından mahrum kalma durumu sosyal adaletle bağdaşmadığı gibi Anayasa’da güvence altına alınan adil yargılanma hakkı kapsamındaki mahkemeye erişim hakkıyla da çelişmektedir. Ayrıca bu durum Anayasa’nın sosyal devlet ve eşitlik ilkesine de aykırılıklar teşkil etmektedir. Bu tür olumsuzlukları gidermek adına sosyal hukuk devletinin bir gereği olarak Türk hukuk sisteminde adli yardım kurumu ihdas edilmiştir. Bu kurum sayesinde mahkemeye erişim hakkı önündeki engeller bertaraf edilmekte, maddi imkanlardan yoksun kişilere yargı makamları önünde haklarını aramaları veya savunmaları için parasal kolaylıklar sağlanmaktadır. Bu çerçevede adli yardım kurumu, kanunda aranan şartları taşıyan kişilere yargılama giderleri muafiyeti ve ücretsiz avukat yardımdan yararlanma imkânı getirmektedir. Adli yardım kurumunun incelendiği ve değerlendirildiği bu çalışmanın birinci kısmında, genel olarak adli yardım, adli yardım kavramının tanımı, adli yardımın amacı ile adli yardım kurumunun anayasal temelleri incelenmiştir. Çalışmanın ikinci kısımda ise, adli yardım kurumunun uygulama alanları ve adli yardımdan yararlanabilecek kişiler ele alınmıştır. Çalışmanın üçüncü kısmında ise adli yardım tale-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1