176 Hukuk Muhakemesinde Adli Yardım rından muafiyet ile mali kolaylıklar, ücretsiz avukat yardımından yararlandırmak suretiyle de hukuki yardım sağlamaktadır.5 B. Adli Yardım Kavramının Tanımı Adli yardıma ilişkin temel düzenlemeler genel olarak Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda (HMK) yer almaktadır. HMK’da yer alan düzenlemelerde adli yardımın tanımına yer verilmemiştir. Doktrinde ise adli yardım kurumu faklı şekillerde tanımlanmıştır. Kuru’ya göre, “adli yardım aslında haklı olan kimsenin fakirliği nedeniyle bir davanın gerektiği mali külfetlerden geçici olarak muaf tutulmasıdır”.6 Tanrıver’e göre, “kendisinin ve ailesinin geçimini önemli ölçüde zor duruma düşürmeksizin, yargılama ve takip giderlerini kısmen veya tamamen karşılayamayacak durumda bulunan kişilerin, haklı oldukları yönünde peşinen bir kanaat uyandırabilmeleri, yani yasal deyişle, taleplerinin açıkça dayanaktan yoksun olmaması kaydıyla, yargılama veya takip giderlerini ödemekten geçici muaf tutulmasına öngören kuruma adli yardım denir”.7 Pekcanıtez-Atalay-Özekes’e göre; “sosyal hukuk devletinin bir gereği olarak kabul edilmiş adli yardım, yoksul kimselere yargı organları önünde haklarını arayabilmeleri veya savunma yapabilmeleri için parasal kolaylıklar sağlanması anlamına gelir”.8 Postacıoğlu-Altay’a göre, “şahısların sırf masrafları ödeyememelerinden dolayı, dava açmamak veya gereği gibi savunmada bulunmamak suretiyle haksızlıkları önlemek için düzenlenen” kuruma adli yardım denir.9 5 Hakan Pekcanıtez/Oğuz Atalay/Muhammet Özekes, Medenî Usûl Hukuku, İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2023, s. 573-574; Abdullah Çelik, “Bireysel Başvuru Kapsamında Adli Yardım”, Bireysel Başvuru İncelemeleri-1 içinde, Ed. Musa Sağlam, Serdar Gülener, Recep Kaplan, Ankara: Anayasa Mahkemesi Yayınları, 2013, s. 87. 6 Baki Kuru, Hukuk Muhakemeleri Usulü, İstanbul: Beta Basım Yayım, 6. Baskı, Cilt I, 2001, s. 5418. 7 Suha Tanrıver, Medenî Usûl Hukuku, Ankara: Yetkin Yayınları, 2024, s. 1223. 8 Pekcanıtez/Atalay/Özekes, Medenî Usûl Hukuku, s. 574. 9 İlhan E. Postacıoğlu/Sümer Altay, Medenî Usûl Hukuku Dersleri, İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2020, s. 987.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1