178 Hukuk Muhakemesinde Adli Yardım Bunun yanı sıra dava açmak isteyen veya kendisine karşı açılmış olan davada savunma yapmak isteyen kişiler, maddi imkânlardan yoksun iseler avukat yardımından mahrum kalabilir. Bu durum ise kişilerin davalarda kendilerini etkin şekilde savunmalarına engel teşkil eder. Zira hukuk bilgisi hiç veya yeterince olamayan kişiler davada kendilerini etkin şekilde savunamazlar. Ayrıca davanın tarafı olmanın vermiş olduğu subjektif bakış açısı, heyecan veya stres tarafın kendini etkin savunmasına engel teşkil edecektir. Etkin savunma olanaklarını sağlamak ve oluşabilecek sakıncaları gidermek amacıyla adli yardım kurumu, kanunda öngörülen şartları sağlayan kişilere ücretsiz avukat yardımdan yararlanma imkânı sunmaktadır. D. Adli Yardım Kurumunun Anayasal Temelleri Hukukun üstünlüğünü benimsemiş modern anayasalar, insan haklarına saygılı olduğu gibi onları koruyucu temel görevlerde üstlenir. Yürürlükte bulunan Anayasa’nın 5’inci maddesi13 (AY m.5) bu ilkeyi benimsediği gibi koruyucu içeriğe de sahiptir.14 Anayasa’nın 5’inci maddesi gereğince, kişilerin temel hak ve özgürlüklerini sosyal hukuk devleti ve adalet ilkeleriyle bağdaşmayacak şekilde sınırlayan siyasal, ekonomik ve sosyal engeller ortadan kaldırılmalıdır. Bir başka ifadeyle hak arama özgürlüğü ortadan kaldıran veya güçleştiren engeller ortadan kaldırılmalıdır. İşte bu çerçevede adli yardım kurumu adı geçen engelleri ortadan kaldırmaya yardımcı olan bir kurumdur.15 Devletin kişilerin hukuki korunma taleplerini karşılamak, mahkemeye erişim ve savunma imkânları önündeki engelleri ortadan kaldırmak ve ekonomik yoksunluk içinde bulunan kişilerin yargı hizmet13 Devletin temel amaç ve görevleri başlığını taşıyan Anayasa’nın 5’inci maddesi, “devletin temel amaç ve görevleri, Türk milletinin bağımsızlığını ve bütünlüğünü, ülkenin bölünmezliğini, Cumhuriyeti ve demokrasiyi korumak, kişilerin ve toplumun refah, huzur ve mutluluğunu sağlamak; kişinin temel hak ve hürriyetlerini, sosyal hukuk devleti ve adalet ilkeleriyle bağdaşmayacak surette sınırlayan siyasal, ekonomik ve sosyal engelleri kaldırmaya, insanın maddi ve manevi varlığının gelişmesi için gerekli şartları hazırlamaya çalışmaktır” şeklindedir. 14 Pekcanıtez/Özekes/Akkan/Taş Korkmaz, Medenî Usûl Hukuku, s. 2412. 15 Alim Taşkın, “Adli Yardımın İşlevi ve Yardım Giderlerinin Geri Alınma Zamanı”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 3 (1999), s.834; Akbal, “Medeni Yargılama Hukukunda Adli Yardım”, s. 149; Nihan Esendal, “Yabancıların Adlî Yardımdan Yararlanması ve Âdil Yargılanma Hakkı”, Terazi Hukuk Dergisi, 3/31 (2009), s. 184.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1