187 TBB Dergisi 2024 (170) Ahmet Ertan YILMAZTEKİN Ticaret Anonim Şirketi kararında ticari şirketlerin bireysel durumları değerlendirilmeden sırf tüzel kişi olmaları nedeniyle adli yardım kurumundan yararlandırılmamasının bunların mahkemeye erişimini aşırı derecede güçleştirdiği hatta imkânsız hâle getirdiği gerekçesiyle Anayasa’nın 36’ıncı maddesinde güvence altına alınan adil yargılanma hakkı kapsamında mahkemeye erişim hakkının ihlal edildiğine karar vermiştir.46 Mahkeme bu kararında, kanun koyucunun ticaret şirketlerini adli yardımdan yararlandırmak istemediğini ve bu konuya kategorik olarak yasaklama getirdiğini bununla birlikte kanun koyucunun adli yardımdan kimin yararlanabileceği ve bu kurumun koşullarına karar verme konusundaki takdir hakkı kullanırken kanun koyucunun anayasal ilkelere bağlı kalması gerektiğini vurgulamıştır. Kararının devamımda AYM, hak ve fiil ehliyetine sahip olan ve bu suretle kendi lehine haklar kendi aleyhine borçlar meydana getirebilme imkânı bulunan ve yargı mercileri önünde aktif ve pasif dava ehliyetine sahip olarak iddialarını dile getirme imkânı bulunan ticaret şirketlerinin yüksek miktardaki yargılama giderlerini ödemekten aciz olsalar dahi adli yardımdan faydalanamadığını ve bu durumdaki şirketlerin dava açmalarını kolaylaştırabilecek herhangi bir düzenleme ya da yargısal uygulamanın da olmadığı tespitinde bulunmuştur. Mahkeme yukarıdaki tespitler çerçevesinde, kanuni düzenlemeden kaynaklı olarak tüzel kişi ticari şirketlerin sırf tüzel kişi olması nedeniyle adli yardımdan kurumundan yararlanamamasının meşru bir amacının olmadığını ifade etmiştir. Mahkeme meşru amacı bulunmayan bu müdahalenin anılan durumdaki şirketlerin mahkemeye erişimini aşırı derecede zorlaştırdığı hatta olanaksız hale getirdiği soce alınan kararlar üzerine yıkılmıştır. Yıkım işlemi sonrasında başvurucu şirket; fazlaya ilişkin talebi ve dava hakkı saklı kalmak kaydıyla maddi tazminat davası açmış, ardından bilirkişi raporu doğrultusunda maddi tazminat miktarını ıslah etmiş ve ıslah harcını ödeme gücü olmadığını belirterek adli yardım talebinde bulunmuştur. Mahkeme, bu talebi reddetmiş; bu karara yönelik itirazın incelemekle görevli mahkeme de 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 334’üncü maddesine göre özel hukuk tüzel kişilerinin adli yardımdan yararlanabileceğine ilişkin bir düzenleme bulunmadığını belirterek başvurucunun adli yardım talebinin kesin olarak reddine karar vermiştir. 46 Anayasa Mahkemesi, Kemtaş Tekstil İnşaat Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi Başvurusu, B. No: 2020/22192, T. 17.05.2023, R.G. Tarih ve Sayısı: 08.11.2023-32363, https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr 16.11.2023.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1