209 TBB Dergisi 2024 (170) Ahmet Ertan YILMAZTEKİN nen yargılama giderleri ile devletçe ödenen avanslar, hükmün kesinleşmesiyle adli yardımda faydalanan ilgiliden tahsil olunur (HMK m.337/1).121 Adli yardımdan yararlanan kişinin geçici muafiyet sağlanan harç ve giderleri ödemesi durumunda ekonomik zorluk çekeceği yönünde mahkemede kanı oluşursa, sosyal devlet anlayışı gereğince mahkeme ilgilinin yargılama giderlerini en çok bir yıl içinde aylık eşit taksitler hâlinde ödenmesine karar verebilir (HMK m.333/1). Geçici muafiyet sağlanan harç ve giderlerin tahsili aşamasında, adli yardımdan yararlanan ilginin ciddi bir ekonomik mağduriyetin oluşacağı açıkça anlaşılırsa mahkeme harç ve giderlerin tamamen veya kısmen ödenmemesine ve ilgilinin bu ödemeden muaf tutulmasına karar verebilir (HMK m.339/2). Adli yardımdan faydalanan ilgiliye mahkemenin talebi üzerine baro tarafından atanan avukatın ücreti, yargılama gideri olarak hazineden ödenir (HMK m.340). 122 Harç ve giderlerin adli yardımdan yararlanan ilgiliden tahsili aşamasında; ilgilinin yargılama konusu harç ve giderleri ödemesi durumunda ekonomik zorluk çekeceği yönünde mahkemede kanı oluşması durumunda ödemelerin taksitle yapılması, ciddi bir ekonomik mağduriyetin oluşacağı hususunun açıkça anlaşılması durumunda ise ilgilinin kısmen ve tamamen ödemeden muaf tutulması, sosyal devlet anlayışına uygun olduğu gibi adli yardım kurumunun getiriliş amacına da uygun bir düzenlemedir. 123 IV. AVUKATLIK KANUNU’NDA ADLİ YARDIM Adli yardıma ilişkin düzenlemeler HMK’da yer alan düzenlemelerden ibaret değildir. Avukatlık Kanunu’nda da avukatlara bakan yönü itibari ile adli yardım kurumu düzenlenmiştir.124 Avukatlık 121 Tanrıver, Medenî Usûl Hukuku, s. 1230; Pekcanıtez/Özekes/Akkan/Taş Korkmaz, Medenî Usûl Hukuku, s. 2432; Kuru, Hukuk Muhakemeleri Usulü, s. 5428; Ercan, Uygulamacılar İçin Medeni Usul Hukuku El Kitabı, s. 932; Atalay, “Hukuk Muhakemeleri Kanunu Tasarısı’nda Avukatla Temsil Zorunluluğu ve Adli Yardım”, s.100. 122 Tanrıver, Medenî Usûl Hukuku, s. 1230; Atalay, “Hukuk Muhakemeleri Kanunu Tasarısı’nda Avukatla Temsil Zorunluluğu ve Adli Yardım”, s.100. 123 Atalay, “Hukuk Muhakemeleri Kanunu Tasarısı’nda Avukatla Temsil Zorunluluğu ve Adli Yardım”, s.100. 124 Kuru, Hukuk Muhakemeleri Usulü, s. 5428; Özlem Çelik, “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Çerçevesinde Türk Hukukunda Medeni Hak ve Yükümlü-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1