235 TBB Dergisi 2024 (170) Mehmet Emin ALPASLAN (bağımsız dava takip yetkisi), başkasına ait bir hak veya hukukî ilişki hakkındaki davayı sürdürebilme yetkisini ifade eder. O hâlde, dava takip yetkisinin maddî hukuk ilişkisinin tarafına ait olmadığı dava takip yetkisi türüne, bağımsız dava takip yetkisi (dava yetkinliği) denilmektedir. Dava yetkinliği de kanundan doğan dava yetkinliği ve iradî dava yetkinliği olmak üzere ikiye ayrılmakta olup; kanundan doğan dava yetkinliği, hakka yabancı bir kişiye dava takip yetkisinin kanunkoyucu tarafından tanındığı hâllerde söz konusu olmaktadır.46 Doktrinde bir görüş, TTK m. 555 hükmü uyarınca açılacak davada, pay sahibinin dava yetkini olduğunu ifade etmiştir.47 Aynı doğrultudaki diğer bir görüş ise, pay sahibinin dolayısıyla zarar sebebiyle açtığı sorumluluk davasında, “kanuna dayanan dava yetkini” konumunda olduğu yönündedir.48 Bu görüşü savunan yazarlara göre; dava yetkini konumundaki pay sahibi, dava açma yetkisini doğrudan kanundan almakta, davayı asıl sıfatıyla takip etmekte ve yargılamada taraf konumunda bulunmaktadır. Bu bağlamda yargılama giderleri pay sahibince ödenmekte, karar pay sahibince temyiz edilmektedir.49 Yine ilkesel olarak aynı doğrultuda kabul edilebilecek bir diğer görüş, burada yarışan dava yetkisinin ve bunun bir alt türü olarak potansiyel dava yetkisinin söz konusu olduğu yönündedir.50 Doktrinde bir diğer görüş, bağımlı-bağımsız dava takip yetkisi ayrımına gitmeksizin davacı pay sahibinin dava takip yetkisine sahip olduğunu (yasanın kendisine davayı takip yetkisi verdiği şahıs olduğunu) belirtmiştir.51 Yukarıda da belirtildiği ve aşağıda açıklanacağı üzere, bir diğer görüş ise meseleyi dava takip yekisi bağlamında değil, maddî hak bağlamında ele almaktadır.52 46 Pekcanıtez/Taş Korkmaz, Pekcanıtez Usûl, s. 550, s. 596 vd.; Deren Yıldırım, s. 29-30; Dişel, s. 44 vd.; Alpaslan, s. 212-213. İradî dava yetkinliği hakkında bkz. Pekcanıtez/Taş Korkmaz, Pekcanıtez Usûl, s. 597, dn. 130; Dişel, s. 47 vd. 47 Pekcanıtez/Taş Korkmaz, Pekcanıtez Usûl, s. 598. 48 Yasaman, s. 111; Ayoğlu, Sorumluluk Davası, 79-81. 49 Yasaman, s. 111. Ayrıca bkz. Pekcanıtez/Taş Korkmaz, Pekcanıtez Usûl, s. 600601; Erişir, s. 80-81. 50 Özekes/Seven/Meriç, s. 98-99; Dişel, s. 80. 51 Çamoğlu, s. 137. 52 Eskiocak, s. 152 vd. Bu konuda ayrıca bkz. aşa. II, A, 3, d ve IV, C, 4.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1