19 TBB Dergisi 2024 (170) Mustafa ŞAHİN lemek doğru değildir. Ancak resmi Almanca belgelerde eğer “name” geçiyor ise neredeyse “tamamında” denilebilecek bir biçimde “Soyadı / last name / Surname” kastediliyordur. Bazı hallerde, hem soyadı hem ad anlamında kullanılabildiği görülmektedir56. Bu halin tipik örneğini “Ad üzerindeki hak, I. Adın Korunması”nı düzenleyen TMK m. 26’nın kısmen karşılığı sayılabilecek ZGB Art. 29 ve devamı hükümlerdir. Bu hükümlerin gerek Almanca metinlerinde gerekse İngilizce metinlerinde “name” kullanılmaktadır. Lakin hükümler incelendiğinde aslında kişinin adının korunması kapsamına soyadı da gireceği için burada geçen “name” kelimelerini de hem ad hem de soyadı koruması olarak kabul etmek gerektiğini - açıkladığımız ve açıklayacağımız gerekçelerle- düşünmekteyiz. Nitekim hemen ardından gelen Art. 30a hükmü57 “Namensänderung / İsim Değişikliği”ni düzenleyen Art. 30’un devamına eklenmiştir. Kelime, yine dikkat edilirse “name” üzerine oluşturulmuştur. Halbuki, ZGB Art. 30a özel olarak “b. Bei Tod eines Ehegatten / Eşlerden birinin ölümü” halinde “soyadı”nın akıbetini düzenlemektedir ve metin içerisinde “Nachname” kullanılmamakta ve yine “name” tercih edilmektedir. Kanun metnini paylaştığımızda bu durum daha net anlaşılacaktır: ZGB Art. 30a: “Stirbt ein Ehegatte, so kann der andere, wenn er bei der Eheschliessung seinen Namen geändert hat, jederzeit gegenüber der Zivilstandsbeamtin oder dem Zivilstandsbeamten erklären, dass er wieder seinen Ledignamen tragen will”. Yani: “Eşlerden biri ölürse, diğer eş, evlenme esnasında soyadını58 değiştirmişse, Nüfus memurluğuna herhangi bir zaman56 Türkçe ve İngilizce düşünüldüğünde Almanca’da ortaya çıkan bu kavram karmaşası öylesine yoğundur ki çocuklar için hazırlanmış sayfada bu farklılıklar anlatılmaya çalışılırken, aynı cümle içerisinde farklı kelimelerin anlamdaş olarak kullanıldığı dikkat çekmektedir. Bkz. https://klexikon.zum.de/wiki/ Nachname#:~:text=Jeder%20Staat%20stellt%20Regeln%20auf,denselben%20 Nachnamen%2C%20aber%20unterschiedliche%20Vorname, Erişim Tarihi: 20.11.2023. Çocuklar için hazırlanmış bu sayfadaki metin çeviri programlarına aktarıldığında ise anlatılmak istenen ile çevrilen metnin aynı olmadığı, soyadı olarak kullanılan kelimelerin ad olarak çevrildiği veya tam tersi olduğu görülecektir. Bu sebeple ancak tek tek kelime bazlı çeviri kontrolü ile doğru bir sonuç elde edilebilecektir. 57 1 Ocak 2013’ten beri yürürlükte olan bu hüküm, Art. 30’un ardından ZGB’ya Art. 30a olarak eklenmiştir. Ayrıca bkz. Efedayıoğlu, s. 18. 58 ZGB, daha önce de belirttiğimiz gibi burada da “nachname” kavramını değil “name” kavramını, “soyadı yerine geçecek şekilde” kullanmaktadır.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1