340 Ölüm ve Beden Zararlarına İlişkin Tazminat Taleplerinde Zamanaşımı Sorunu II. ÖLÜM VE BEDEN ZARARININ DOĞMASINI VEYA ÖĞRENİLMESİNİ GECİKTİREN SEBEPLER A. Zararın Geç Meydana Gelmesine Yol Açan Olgular Ölüm veya beden zararı meydana getiren hukuka aykırı eylemlerin bazılarında zarar hemen meydana gelip somutlaşırken bazılarında ise zarar eylemden çok daha sonra meydana gelmektedir.27 Örneğin ateşli silahla yaralamada zarar hemen o sırada meydana gelirken kalitesiz malzemeyle yapılmış bir binanın yıllar sonra gerçekleşen depremde yıkılmış olması halinde zarar yapının kötü yapılmasından çok sonra meydana gelir. Nükleer santrallerdeki patlama veya sızıntı ya da radyoaktif maddelerin kullanımından, radyoterapiden ötürü doğan zararlar da hukuka aykırı eylemden çok daha sonra, geç bir vakitte meydana gelebilmektedir.28 Benzer biçimde bazı mesleklerin icra edilmesi sırasında işçilerin maruz kaldığı kimyasal veya asbest gibi kanserojen maddelerin yol açtığı meslek hastalıkları da belli bir maruz kalma döneminden çok sonra ortaya çıkabilmektedir.29 İşverenin işçinin sağlığını koruma yükümlülüğünü ihlal etmesinin sonucunda meydana gelen beden zararı bu ihlalin hemen ardından gerçekleşmemektedir. Endüstriyel ilaç üretim sürecinde önüne geçilemeyen riskin bulunduğu kabul edilir ve bu riskin gerçekleşmesi halinde önleyici veya tedavi edici ilaçlar, kullanımdan hemen sonra değil, belli bir süre sonra beden zararına yol açabilir30; özellikle gelişen tıp teknolojisiyle birlikte yeni nesil aşıların 27 Bkz. Tütüncü, s. 174, 178-179. 28 Oğuzman ve Öz, Cilt 2, s. 73. 29 Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin İsviçre aleyhine açılan bir davada asbestin kişilerde yol açtığı kötü huylu tümörden dolayı tazminat talebinin zararın ne zaman öğrenildiğinden bağımsız olarak on yılda zamanaşımına uğraması sebebiyle mahkemeye erişme hakkının (AİHS madde 6) ihlal edildiği yönündeki kararı “geç meydana gelen zararlar” ile ilgili düzenlemeleri gözden geçirme ihtiyacını öne çıkarmış ve İsviçre hukukunda zamanaşımıyla ilgili reform yapılmasında etkili olmuştur. Bkz. ECHR Case of Howald Moor and Others v. Switzerland, 11.03.2014, https://hudoc.echr.coe.int/fre?i=001-169504 Erişim Tarihi: 15.03.2023; Botschaft zur Änderung des Obligationenrechts (Verjährungsrecht) vom 29. November 2013, BBl 2014 235, https://www.fedlex.admin.ch/eli/fga/2014/65/de Erişim Tarihi: 15.03.2023. 30 Bkz. Erwin Deutsch, Medizinrecht, 3. Auflage, Springer, Berlin Heidelberg 1997, s. 528, 666-667.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1